علوم شناختی یک رشته‌ی جدید و اما پیچیده‌ای است که به عملکرد میان احساسات، ذهن و مغز می‌پردازد. زیر شاخه‌های اصلی علوم شناختی شامل مدل سازی شناختی، روان‌شناسی شناختی، علوم اعصاب شناختی، زبان شناسی شناختی، فلسفه ذهن می‌باشد. این رشته یکی از زیر شاخه‌های ارشد روان‌شناسی است.
این علوم در سال‌های آینده پنجره‌های جدیدی را روی علم باز می‌کند که شاید ما درک درستی از آن نداشته باشیم و تصورش برای زمان حال ما بسیار سخت باشد. تمرکز بیشتر این رشته روی تحقیقاتی درمورد درک انسان از محیط پیرامون جهان هستی، شناخت، یادگیری و حل مسئله است.
علوم شناختی رشته‌های زیادی را در بر می‌گیرد و ما نمی‌توانیم بگوییم که این رشته مخصوص یکی از علوم می‌باشد. امروزه علوم شناختی در زمینه‌ی روان‌شناسی کاربردهای بسیار زیادی دارد که می‌توانیم در درمان افسردگی و اینکه چگونه این رشته می‌تواند به فعالیت بهتر ذهن انسان‌ها کمک کند اشاره کنیم.
ما در مطلب گذشته تاریخچه علوم شناختی را به شما معرفی کردیم. در این مطلب از مجله مغز و اعصاب برین مگ نیز قصد داریم، با زیر شاخه‌های اصلی علوم شناختی آشنا شویم.
بین رشته‌ای بودن علوم شناختی به چه معنا است؟
قبل از هر چیزی ما باید با معنی بین رشته‌ای آشنا شویم. بین رشته‌ای به معنی این است که علم و دانش یک یا چند رشته با هم ترکیب می‌شوند و رشته‌ای جدید را به وجود می‌آورند.
علوم شناختی یک بین رشته‌ای است که دانشمندان زیادی از سایر رشته‌ها مانند عصب شناسی، زبان شناسی، فلسفه، هوش مصنوعی، جامعه شناسی دور هم جمع شده‌اند و با یکدیگر همکاری می‌کنند. علوم شناختی چیست؟
زیرشاخه‌های اصلی علوم شناختی
همان‌طور که در مطالب بالا نیز گفتیم شاخه‌های اصلی این رشته شامل مدل سازی شناختی، روان‌شناسی شناختی، علوم اعصاب شناختی، زبان شناسی شناختی، فلسفه ذهن می‌باشد که ما هر کدام را در موارد زیر برای شما توضیح می‌دهیم:
۱- مدل سازی شناختی
مدل سازی شناختی یکی از زیر شاخه‌های علوم کامپیوتر می‌باشد. مدل‌سازی محاسباتی به حل مسئله، شناخت رفتارهای انسان، تئوری تفکر انسان و فعالیت‌های مغز به صورت یک شبیه سازی کامپیوتری می‌پردازد. ریاضی و کامپیوتر کمک بزرگی به شناخت این رشته می‌کند.
تست‌های آزمایشگاهی که با کمک این شبیه سازهای کامپیوتری در مورد مطالعات رفتارهای انسان انجام شده است را با تصویربرداری که از سیستم‌های عصبی فرد گرفته می‌شود مقایسه کرده و در مورد آن‌ها تحقیقاتی انجام می‌دهند.
۲- روان‌شناسی شناختی
روان‌شناسی شناختی یکی از زیر شاخه‌های روان‌شناسی محسوب می‌شود. این رشته به ما کمک می‌کند، اطلاعاتی را که درون ذهن خود داریم؛ مانند احساسات، صحبت کردن، حافظه، یادگیری، حل مسئله و اطلاعاتی را که از محیط پیرامون خود مانند مشاهده کردن، یادداشت برداری و… دریافت می‌کنیم، درک درست‌تری را از آن‌ها داشته باشیم.
زمانی که ما در ذهن خود اطلاعاتی را ذخیره می‌کنیم و به فکر کردن راجع به آن می‌پردازیم. این همان چیزی است که روان‌شناسان شناختی در مورد آن تحقیق و پژوهش می‌کنند.
۳- علوم اعصاب شناختی
یکی از زیر شاخه‌های اصلی علوم شناختی می‌باشد که به بررسی عملکرد الکتروشیمیایی و نورون‌های عصبی در مغز می‌پردازد. این رشته را یکی از زیر مجموعه‌های روان‌شناسی و عصب شناسی می‌دانند. همچنین دانشمندان به مطالعاتی در مورد این که وقتی انسان ناراحت یا خوشحال است، چه تغییراتی در نورون‌های عصبی مغز اتفاق می‌افتد بررسی می‌کنند. این رشته در اوایل دهه ۱۹۹۰ پیشرفت چشمگیری را داشته است.
علوم اعصاب در درمان بسیاری از بیماری‌های مغزی مانند افسردگی، میگرن، و تشنج توانسته است کمک بسیار بزرگی به جامع بشریت انجام بدهد و امروزه علوم اعصاب شناختی محبوبیت بسیار زیادی در میان افراد مختلف جهان داشته است.
۴- زبان شناسی شناختی
زبان شناسی شناختی یکی از زیر مجموعه‌های فلسفه و روان‌شناسی محسوب می‌شود. زبان شناسی به تحقیقاتی درباره‌ی زبان انسان و ارتباط با ذهن، انتقال دادن اطلاعات، تعاملات اجتماعی آن با سایر انسان‌های دیگر می‌پردازند. زبان هم وسیله‌ای برای صحبت کردن و هم فکر کردن می‌باشد این رشته به مباحث پیچیده‌تری مانند دستورهای زبانی، صحبت کردن، یادگیری زبان و فکر کردن را بررسی می‌کند.
محققان این رشته به شناخت دقیق‌تری که در ذهن انسان‌ها وجود دارد پی می‌برند. زبان را نمایشی از تصور ذهنی در مغز موجودات زنده می‌دانند و زبان‌شناسی را به عنوان زیر مجموعه‌ای از شناخت دقیق انسان می‌شناسند. بعضی از زیر مجموعه‌های این رشته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استعاره شناختی
- معنا شناسی شناختی
۵- فلسفه ذهن
فلسفه ذهن به مطالعاتی در مورد پیرامون جهان هستی و ارتباطش با ذهن و سایر اندام‌های فیزیکی بدن می‌پردازد. این شاخه زیر مجموعه، رشته‌هایی مانند علوم کامپیوتر، فلسفه و روان‌شناسی می‌باشد. فلسفه ذهن بیشتر به مطالعاتی در مورد ذهن انسان و ارتباطش با جسم فیزیکی را بررسی می‌کند.
بعضی از دانشمندانی که در این زمینه تحقیق می‌کنند انسان را به دو بخش مادی و غیر مادی تقسیم بندی می‌کنند. بخش غیر مادی را ذهن یا همان روح انسان و بخش مادی را جسم فیزیکی انسان می‌دانند. بیشترین مسئله‌ای که فکر دانشمندان را در این رشته مشغول کرده است؛ این است که می‌خواهند بدانند که روح انسان چگونه بر جسم فیزیکی تأثیر می‌گذارد.
ما در این مقاله قصد داشتیم که زیر شاخه‌های اصلی علوم شناختی را به شما معرفی کنیم. اگر شما قصد ادامه تحصیل در این رشته را دارید باید بدانید که ادامه تحصیل در ایران فقط در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا امکان پذیر می‌باشد و شما نمی‌توانید در مقطع لیسانس این رشته را انتخاب نمایید.
از شما تشکر می‌کنیم که تا انتهای مقاله با مجله برین مگ همراه بوده‌اید.
