پرداختن به چالش‌های مرتبط با مدیریت خودانگاره، تنظیم هیجانی و الگوهای رفتاری ناپایدار در درک و درمان اختلال شخصیت مرزی بسیار مهم است.
افراد مبتلا به این اختلال اغلب با ترس شدید از رها شدن و بی ثباتی دست و پنجه نرم می‌کنند و این امر باعث می‌شود با تنهایی کنار بیایند.
اثرات مخرب اختلال شخصیت مرزی می‌تواند به جنبه‌های مختلف زندگی، از جمله روابط عاشقانه، کار، مدرسه، فعالیت‌های اجتماعی و ادراک از خود گسترش یابد که منجر به پیامدهای منفی قابل‌توجهی مانند از دست دادن شغل، مسائل حقوقی و آسیب رساندن به خود می‌شود.
علیرغم پیچیدگی‌های موجود، درمان اختلال شخصیت مرزی، به ویژه از طریق درمان‌هایی مانند گفتار درمانی، امیدی به افراد برای مدیریت و کنترل مؤثر اختلال وجود دارد.
در این مطلب از مجله تخصصی مغز و اعصاب برین مگ انواع روش های درمانی و راهکارهای کاهش علائم این اختلال را برای یک زندگی بهتر به شما توضیح می‌دهیم پس تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
اختلال شخصیت مرزی چیست؟
اختلال شخصیت مرزی (BPD) یک وضعیت سلامت روانی است که عمیقاً بر افکار، احساسات و روابط فرد تأثیر می گذارد.
در مسائل مربوط به خودانگاره، مشکلات در تنظیم هیجانی و مدیریت رفتار، و الگوهای روابط ناپایدار ظاهر می‌شود.
افراد مبتلا به BPD اغلب ترس های شدید از رها شدن و بی ثباتی را تجربه می‌کنند که مقابله با تنهایی را برای آنها چالش برانگیز می کند.
این اختلال می تواند تأثیرات مخربی بر جنبه های مختلف زندگی از جمله روابط عاشقانه، کار، مدرسه، فعالیت های اجتماعی و ادراک خود داشته باشد که منجر به عواقبی مانند از دست دادن شغل، مسائل قانونی و آسیب رساندن به خود می‌شود. BPD معمولا در بزرگسالان و نه در دوران کودکی تشخیص داده می‌شود.
راه های تشخیص شخصیت مرزی چیست؟
برای تشخیص اختلال شخصیت مرزی، مراحل زیر معمولاً انجام می‌شوند:
- مصاحبه مفصل با پزشک یا متخصص سلامت روان: در این مرحله، پزشک یا متخصص سلامت روان با شما مصاحبه دقیقی انجام می‌دهند تا علائم، تاریخچه پزشکی، و مسائل روانی شما را بررسی کنند.
- ارزیابی سلامت روان: این مرحله ممکن است شامل تکمیل یک سری سوالات و پرسش‌نامه‌های مربوط به اختلالات شخصیت باشد تا نشان دهد آیا علائم شما با اختلال شخصیت مرزی همخوانی دارد یا خیر.
- تاریخچه پزشکی و معاینه: پزشک ممکن است اطلاعات بیشتری از تاریخچه پزشکی شما درخواست کند و یا معاینه‌ای فیزیکی انجام دهد تا از عوامل فیزیکی نیز مطلع شود.
- بحث در مورد علائم: در این مرحله، پزشک یا متخصص با شما در مورد علائم و مشکلاتتان بحث می‌کنند تا به تشخیص نهایی نزدیک‌تر شوند.
اختلال شخصیت مرزی معمولاً در بزرگسالان تشخیص داده می‌شود و نه در کودکان یا نوجوانان، زیرا علائم آن ممکن است با رشد و بلوغ فرد تغییر کند. در صورتی که احساس دارید که با این اختلال مواجه هستید، بهتر است با پزشک یا متخصص سلامت روان مشورت کنید.
روش های درمان اختلال شخصیت مرزی
به طور عمده، اختلال شخصیت مرزی اغلب با استفاده از روان درمانی، که به عنوان گفتار درمانی نیز شناخته می‌شود، درمان می‌شود.
در برخی موارد، داروها نیز ممکن است به درمان اضافه شوند. پزشک ممکن است توصیه کند که در صورتی که ایمنی شما در خطر است، در بیمارستان بمانید.
درمان می‌تواند به شما کمک کند تا مهارت‌های مدیریتی را برای کنار آمدن با شرایط خود یاد بگیرید. همچنین، ممکن است پزشک شما توصیه کند که برای سایر شرایط سلامت روان که اغلب همراه با اختلال شخصیت مرزی رخ می‌دهد، مانند افسردگی یا سوء مصرف مواد، تحت درمان قرار بگیرید.
از طریق درمان، ممکن است احساس بهتری نسبت به خود داشته باشید و زندگی پایدارتر و رضایت‌بخش‌تری را تجربه کنید.
در ادامه مطلب روش های درمانی اختلال شخصیت مرزی برای شما توضیح می‌دهیم:
۱.رویکرد برنامه مراقبتی (CPA)
در صورتی که علائم شما متوسط تا شدید باشد، احتمالاً وارد یک فرآیند درمانی می‌شوید که به عنوان رویکرد برنامه مراقبت (CPA) شناخته می‌شود.
CPA اساساً یک رویکرد است که برای اطمینان از ارائه درمان مناسب برای نیازهای شما طراحی شده است و شامل چهار مرحله است:
ارزیابی سلامتی و نیازهای اجتماعی شما: در این مرحله، نیازهای بهداشتی و اجتماعی شما ارزیابی می‌شود تا برنامه مراقبتی مناسب برای شما طراحی شود.
یک برنامه مراقبتی: یک برنامه مراقبتی برای رفع نیازهای بهداشتی و اجتماعی شما ایجاد می‌شود تا بهترین درمان برای شما فراهم شود.
انتصاب یک هماهنگ کننده مراقبت: یک هماهنگ کننده مراقبت، معمولاً یک مددکار اجتماعی یا پرستار، به عنوان اولین نقطه تماس شما با سایر اعضای تیم مراقبت انتخاب می‌شود.
بررسی‌ها: در این مرحله، درمان شما به طور منظم بررسی می‌شود و امکان تغییرات لازم در برنامه مراقبت وجود دارد.
رویکرد برنامه مراقبت (CPA) به شما کمک می‌کند تا بهترین درمان برای نیازهای خود را دریافت کنید و از نزدیکترین مراقبت و پشتیبانی برخوردار شوید.
۲. روان درمانی
درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) معمولاً شامل نوعی از درمان روانشناختی است که به عنوان روان درمانی نیز شناخته می‌شود. وجود انواع مختلفی از روان درمانی وجود دارد، اما هدف اصلی آنها کمک به شما برای بهترین درک از طرز فکر و احساسات خود است.
روان درمانگر، علاوه بر گوش دادن و بحث در مورد مسائل مهم با شما، می‌تواند راه‌هایی را برای حل مشکلات پیشنهاد کند و در صورت لزوم به شما کمک کند تا نگرش و رفتار خود را تغییر دهید. هدف اصلی درمان BPD کمک به افراد برای کنترل بهتر افکار و احساساتشان است.
روان درمانی برای BPD باید توسط یک متخصص آموزش‌دیده ارائه شود، که معمولاً یک روانپزشک، روانشناس یا سایر متخصصان بهداشت روان آموزش‌دیده هستند. از پرسیدن تجربه آنها نترسید.
نوع روان درمانی که انتخاب می‌کنید ممکن است بر اساس ترکیبی از ترجیحات شخصی و در دسترس بودن درمان‌های خاص در منطقه شما باشد. درمان BPD ممکن است زمان‌بر باشد و ممکن است یک سال یا بیشتر بسته به نیازها و شرایط شما طول بکشد.
۳. رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)
رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) یک نوع درمان است که به طور خاص برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی (BPD) طراحی شده است.
DBT بر ایده‌هایی مبتنی است که دو عامل اساسی در BPD نقش دارند:
شما به خصوص از نظر عاطفی آسیب‌پذیر هستید، به عبارت دیگر، سطوح بالای استرس می‌تواند شما را به شدت مضطرب کند.
شما در محیطی بزرگ شده‌اید که احساسات شما نادیده گرفته می‌شوند، به عبارت دیگر، احتمالاً اطرافیانتان به شما گفته‌اند که احساساتتان مهم نیستند یا شما باید احساسات خود را کنترل کنید.
این دو عامل می‌توانند شما را وارد یک چرخه منفی کنند، جایی که احساسات شدید و ناراحت‌کننده‌ای را تجربه می‌کنید اما همزمان احساس گناه و بی‌ارزشی نیز دارید. هدف DBT از طریق اعتبارسنجی و دیالکتیک، این چرخه را شکستن و تغییرات مثبتی در رفتار شما ایجاد کند.
درمانگر DBT از این مفاهیم برای ایجاد تغییرات مثبت در رفتار شما استفاده می‌کند. به عنوان مثال، درمانگر ممکن است تأیید کند که احساسات شدیدی که دارید می‌تواند به خودآزاری منجر شود، اما در عین حال سعی می‌کند این باور را که خودآزاری تنها راه مقابله با احساسات نیست، به چالش بکشد.
هدف نهایی DBT این است که به شما کمک کند تا از دیدگاه‌های محدود خود و رفتارهای مضر و خود ویرانگری که ممکن است شما را به سمت مشکلات بیشتر سوق دهد، رهایی یابید.
DBT معمولاً شامل جلسات هفتگی فردی و گروهی است و در صورت بدتر شدن علائم، یک شماره تماس خارج از ساعت برای تماس فوری ارائه می‌شود.
این درمان بر اساس کار تیمی است و از شما انتظار می‌رود که در جلسات گروهی با درمانگر و سایر افراد همکاری کنید. DBT به ویژه در درمان زنان مبتلا به BPD که دارای سابقه خودآزاری و رفتارهای خودکشی هستند، مؤثر بوده و توسط موسسه ملی بهداشت و مراقبت عالی (NICE) به عنوان اولین درمان توصیه شده است.
۴. درمان مبتنی بر ذهنیت (MBT)
درمان مبتنی بر ذهنیت (MBT) یک نوع دیگر از روان درمانی طولانی مدت است که می‌تواند برای درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) مورد استفاده قرار گیرد.
MBT بر ایده‌هایی مبتنی است که افراد مبتلا به BPD ظرفیت ضعیفی برای ذهنیت دارند. ذهنیت به معنای توانایی تفکر درباره احساسات است، به این معنی که شما قادر خواهید بود افکار و باورهای خود را بررسی کرده و ارزیابی کنید که آیا آنها مفید، واقع‌بینانه و بر اساس واقعیت هستند یا خیر.
هدف اصلی MBT این است که توانایی شما در تشخیص حالات ذهنی خود و دیگران را بهبود بخشد، یاد بگیرید که از افکار خود درباره خود و دیگران “عقب نشینی کنید” و آنها را بررسی کنید تا ببینید آیا آنها معتبر هستند یا خیر.
MBT ممکن است در ابتدا در بیمارستان تحویل داده شود، جایی که شما به عنوان بیمار بستری خواهید بود. این درمان معمولاً شامل جلسات فردی روزانه با یک درمانگر و جلسات گروهی با سایر افراد مبتلا به BPD است.
یک دوره MBT معمولاً حدود ۱۸ ماه طول می‌کشد. برخی بیمارستان‌ها و مراکز تخصصی شما را تشویق می‌کنند که بستری بمانید، در حالی که سایر بیمارستان‌ها و مراکز ممکن است پیشنهاد دهند که بعد از مدت معینی بیمارستان را ترک کنید و به عنوان سرپایی تحت درمان باشید و به طور منظم به بیمارستان مراجعه کنید.
۵. جوامع درمانی (TCs)
جوامع درمانی (TCs) محیط‌های ساختاری هستند که افراد با شرایط و نیازهای روانشناختی پیچیده مختلف با یکدیگر تعامل داشته و درمان می‌شوند.
این جوامع برای کمک به افرادی با مشکلات عاطفی طولانی‌مدت و تاریخچه آسیب رساندن به خود، با هدف آموزش مهارت‌های لازم برای تعامل اجتماعی با دیگران طراحی شده‌اند. بیشتر TCها به صورت مسکونی هستند، به عبارتی مانند خانه‌های بزرگ، جایی که شما برای ۱ تا ۴ روز در هفته در آن زندگی می‌کنید.
علاوه بر شرکت در جلسات درمانی فردی و گروهی، از شما انتظار می‌رود که در فعالیت‌های دیگری که برای بهبود مهارت‌های اجتماعی و اعتماد به نفس طراحی شده‌اند، شرکت کنید، از جمله کارهای خانه، تهیه غذا، بازی‌ها، ورزش‌ها و سایر فعالیت‌های تفریحی.
TCها بر اساس اداره دموکراتیک مدیریت می‌شوند، به این معنی که ساکنان و کارکنان در مورد نحوه مدیریت TC و پذیرش افراد در این جوامع رأی دارند.
اگرچه برخی افراد مبتلا به BPD گزارش داده‌اند که اقامت در TC به بهبود علائم آنها کمک کرده است، اما هنوز شواهد کافی وجود ندارد که نشان دهد TC به همه افراد مبتلا به BPD کمک کند یا خیر.
همچنین، به دلیل قوانین سختگیرانه در مورد رفتار در TC، اگر فردی مشکلات قابل توجهی در کنترل رفتار خود داشته باشد، احتمالاً مناسب نخواهد بود.
از آنجا که TCها دستورالعمل‌هایی در مورد رفتارهای قابل قبول، مانند عدم مصرف الکل و خشونت نسبت به دیگران، دارند، افرادی که این دستورالعمل‌ها را نقض کنند ممکن است از TC اخراج شوند.
۶. هنر درمانی یکی از روش درمان اختلال شخصیت مرزی است.
هنرها یا درمان‌های خلاق می‌توانند به صورت فردی یا گروهی به عنوان بخشی از برنامه درمانی برای افراد مبتلا به BPD ارائه شوند. این درمان اختلال شخصیت مرزی عبارتند از:
- هنر درمانی
- رقص حرکت درمانی
- نمایش درمانی
- موزیک درمانی
هدف اصلی هنردرمانی کمک به افرادی است که مشکل دارند تا افکار و احساسات خود را به صورت کلامی بیان کنند. این نوع درمان بر تمرکز بر ایجاد یک راه برای بیان احساسات تمرکز دارد.
این دوره‌ها توسط درمانگران آموزش‌دیده برگزار می‌شوند، که می‌توانند به شما کمک کنند تا در مورد آنچه ایجاد کرده‌اید و اینکه آیا آن با افکار و تجربیات شما مرتبط است فکر کنید.
۷. درمان در شرایط اضطراری
اگر فکر می‌کنید ممکن است دچار بحران شده‌اید (زمانی که علائم به خصوص شدید هستند و خطر آسیب رساندن به خود را افزایش می‌دهید)، احتمالاً چندین شماره تلفن به شما داده می‌شود تا از آنها استفاده کنید.
تیم‌های حل بحران از افرادی با شرایط بهداشت روانی جدی که در حال حاضر دچار یک بحران حاد و شدید روانپزشکی هستند، حمایت می‌کنند، که بدون دخالت تیم نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. برای مثال، یک بحران روانی شدید ممکن است شامل اقدام به خودکشی باشد.
افراد مبتلا به BPD اغلب متوجه می‌شوند که صحبت کردن با کسی که شرایط آنها را درک می‌کند می‌تواند به آنها کمک کند تا از یک بحران خارج شوند.
در تعداد کمی از موارد، ممکن است برای آرام کردن خلق و خوی شما، یک دوره کوتاه دارویی مانند مسکن تجویز شود. این دارو معمولاً به مدت ۷ روز تجویز می‌شود.
اگر علائم شما شدید است و تصور می‌شود که خطر قابل توجهی برای سلامتی خود دارید، ممکن است در بیمارستان بستری شوید – بسیار گاهی از طریق بازداشت تحت قانون سلامت روان، اگر قادر به تصمیم‌گیری مناسب در مورد ایمنی خود نباشید.
این مدت تا حد امکان کوتاه خواهد بود و شما باید بتوانید پس از بهبود علائم به خانه بازگردید. پزشکان تمام تلاش خود را می‌کنند تا از بازداشت کسی اجتناب کنند، مگر اینکه این امر کاملاً ضروری باشد.
۸. طرحواره درمانی یکی از روش مهم در درمان اختلال شخصیت مرزی است.
طرحواره درمانی بر این ایده است که تجربیات اولیه ما در دوران کودکی، الگوهای ذهنی یا “طرحواره‌ها” را در مورد خود، دیگران و جهان شکل می‌دهد. این طرحواره‌ها می‌توانند هم سالم و هم ناسالم باشند. طرحواره‌های ناسالم، که اغلب در نتیجه غفلت، سوء استفاده یا ضربه ایجاد می‌شوند، می‌توانند منجر به مشکلات عاطفی و رفتاری در بزرگسالی شوند.
طرحواره درمانی به افراد مبتلا به BPD کمک می‌کند تا طرحواره‌های ناسالم خود را شناسایی کنند و درک کنند که چگونه این طرحواره‌ها بر افکار، احساسات و رفتارهایشان تأثیر می‌گذارد. سپس، درمانگران به این افراد آموزش می‌دهند تا با این طرحواره‌ها مقابله کنند و الگوهای سالم‌تری را ایجاد کنند.
طرحواره درمانی می‌تواند برای افراد مبتلا به BPD که به دنبال رویکردی جامع و بلندمدت برای درمان هستند، مفید باشد. این روش درمانی به ویژه برای افرادی که در درک و مدیریت علائم خود با سایر روش‌های درمانی مشکل دارند، موثر است.
۹.دارو درمانی
کارشناسان در مورد اینکه آیا دارو مفید است یا خیر اختلاف نظر دارند. در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان اختلال شخصیت مرزی وجود ندارد.
در حالی که دستورالعمل‌های موسسه ملی بهداشت و مراقبت عالی (NICE) دارو را توصیه نمی‌کند، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ممکن است برای برخی از مشکلات خاص در برخی افراد مفید باشد.
اگر بیماری روانی مرتبط دیگری دارید، مانند:
افسردگی
اختلال اضطراب
اختلال دوقطبی
تثبیت‌کننده‌های خلق یا داروهای ضد روان‌پریشی گاهی برای کمک به نوسانات خلقی، کاهش علائم روان‌پریشی یا کاهش رفتار تکانشی تجویز می‌شوند.
سخن پایانی
در پایان مطال می‌توان گفت که درمان موفق این بیماری معمولاً شامل ترکیبی از درمان دارویی و درمان های غیردارویی مانند درمان رفتاری در گفتگو (DBT) و طرحواره درمانی است.
افراد مبتلا به این مشکل، مشکلات شدید و ناپایداری را تجربه می‌کنند که می تواند برانگیز باشد. حمایت و همراهی خانواده در طول درمان بسیار مهم است.
درمان این مشکل ممکن است نسبتاً طولانی مدت باشد، زیرا این مشکل در طول زمان شکل گرفته است. صبر و پشتکار در طول درمان بسیار مهم است.
در صورت مشاهده علائم این مشکل در کودکان، والدین سریعاً به متخصص مراجعه کنند تا از آن جلوگیری شود.
در مجموع، درمان شخصیت مرزی نیازمند جامع و حمایت همه جانبه است تا بتوان علائم و کیفیت زندگی بیماران کمک کرد.
