کاربردهای علوم شناختی در زندگی انسان پیشرفت چشمگیری را داشته است. همهی ما میدانیم که ذهن و مغز روی کل ابعاد زندگی انسان تأثیر میگذارد و کار نکردن درست آن باعث زمین گیری و پایان حیات انسان میشود.
از قرنها پیش تا به امروز شناخت ذهن و کارکردهای مغز برای محققان و دانشمندان، سرتاسر جهان همیشه جالب بوده است، بهطوریکه کاربردهای آن را در صنعت و درمان بسیاری از بیماریها، امنیت سایبری و نظامی و… در زندگی روز مره ی خود مشاهده میکنیم.
علوم شناختی معدود به یک رشته نمیباشد و رشتههای مختلفی مانند هوش مصنوعی، فلسفه ذهن، اقتصاد، سیاست، روان شناسی، عصب شناسی دور هم جمع میشوند تا بتوانند در توسعهی این رشته به هم دیگر کمک کنند و به پنجرههای جدیدی از علم و فناوری دست پیدا کنند.
ما در مطلب گذشته تاریخچه علوم شناختی را به شما معرفی کردیم. در این مطلب از مجله مغز و اعصاب برین مگ نیز قصد داریم، با هم با کاربردهای علوم شناختی آشنا شویم.
علوم شناختی چیست؟
علوم شناختی یک بین رشتهای است که با کمک سایر رشتههایی مانند علوم کامپیوتر، روانشناسی شناختی، زبان شناسی، فلسفه به فعالیتهای ذهن و مغز میپردازد. اگر میخواهید در مورد این رشته اطلاعات بیشتری را کسب کنید میتوانید به علوم شناختی چیست مراجعه فرمایید.
کاربردهای علوم شناختی
کاربردهای درمانی
علوم شناختی در درمان بیماری اوتیسم و کودکانی که در درک خواندن کلمات و یادگیری آن ناتوان هستند توانسته است نقش بسیار مهمی را ایفا کنند. پزشکان با تصویربرداریهای MRI و CT-SCAN اختلالات عصبی را تشخیص میدهد و با تغییر دادن ژنتیکی نورونهای عصبی و درمان سلولی باعث بهبودی این بیماری میشوند و همچنین در درمان افسردگی و تشنج نیز مؤثر هستند.
امروزه با بررسی سلولهای عصبی بر روی حیوانات به تحقیقات بسیار بزرگی در علومشناختی دست پیدا کردهاند. محققان آمریکایی موفق شدهاند در سیستم عصبی و مغز موشها نوعی پروتئین را تولید کنند که مانع از دست دادن حافظه و سطح هوشیاری میشود.
در کشور ایران هم تحقیقات آزمایشگاهی دربارهی پیوند زدن و درمان سلولهای عصبی انجام شده است.

کاربردهای هوش مصنوعی
هوش مصنوعی به دنبال ساخت دستگاهها و رباتهایی است که بتوانند کارهایی را که انسان با فکر کردن زیاد انجام میدهد و نیازمند عقل و شعور است را به راحتی انجام بدهد. ساخت رایانهها و رباتهایی که بر پایهی هوش مصنوعی ساخته میشوند، بیشتر بروی یادگیری، حل مسئلههای پیچیده و اطلاعت زبانی تکیه کرده است.
با پیشرفت علم و تکنولوژی در زمینه هوش مصنوعی میتوانیم، بین مغز طبیعی انسان با معز مصنوعی ارتباط برقرار کنیم. این علم توانسته است به بیمارانی که مشکل معلولیت دارند کمک بسیار زیادی را بکند مثلاً میتواند به کمک هوش مصنوعی صدا را بدون تایپ کردن به متن تبدیل کنند و از جمله کمکهایی دیگری که به انسانها میکند این است که با کمک علوم شناختی اعصاب، پیوندهای عصبی، دست و پاهای غیر طبیعی را به بدن انسان متصل میکنند.
محققان علوم شناختی با مشارکت هوش مصنوعی میتوانند رباتهایی بسازند که مسائل پیچیده را درک و به حل کردن آنها بپردازد و همچنین توانستهاند ماشین و دستگاههایی را بسازند که توانایی درک رفتاری و صحبت کردن با انسانها را دارد.
از دیگر کاربردهای علوم شناختی در هوش مصنوعی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- درک کردن حروف الفبا
- مکالمه کردن به چند زبان مختلف
- شناسایی صداهای مختلف
- شناسایی چهرههای مختلف
BCI یک وسیلهی ارتباطی بین مغز انسان و رایانه است که بیشتر نورونهای عصبی در مغز حیوانات را که دچار اختلالات حرکتی، شنوایی، بینایی هستند را اندازه گیری میکنند و رایانه به مغز فرمانهایی را میدهد، بهطوریکه انگار اندامهای بدن از مغز دستور میگیرند. این تکنولوژی توسط علوم اعصاب شناختی صورت میگیرد.

کاربرد تقویت شناختی و توانبخشی
تقویتهای شناختی به معنی تقویت کردن، شناخت مغز مانند حافظه، درک مسئله، تصمیم گیری درست، کشف استعداد و خلاقیت است. علوم عصب شناسی با کمک سایر رشتهها مانند داروسازی به دنبال عملکردهای بهتر مغز هستند. مثلاً رشته داروسازی با تولید داروهای مکمل به تقویت حافظه و هوشیاری کمک میکند و یا علوم کامپیوتری به دنبال ساخت ربات و دستگاههایی برای افزایش توانمندیهای مغز میباشد.
کاربرد روان درمانی شناختی
این رشته زیر مجموعه روانشناسی و روان پزشکی است که در درمان اختلالات بسیاری مانند افسردگی و دو قطبی توانسته است، پیشرفت زیادی را داشته باشد همچنین در درمان افرادی که به انواع مواد مخدر وابسته هستند مفید باشند. در زمینههای مختلف دیگری مانند روان درمانی از طریق دارو و استفاده از دستگاههای درمانی توانسته است به کاهش علائم انواع بیماریها کمک بسزایی کنند.

کاربرد علوم شناختی دفاعی
علوم شناختی در سیاست، جنگهای نرم و سخت طرفدارانی را پیدا کرده است. در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا از علوم شناختی برای تحت تأثیر قرار دادن ذهن و تفکر دشمنان استفاده میکنند. همچنین با جلوگیری کردن از انواع خطاها و بالا بردن دقت صلاحهای نظامی در شرایط بسیار سخت و دشوار کمک بسیار بزرگی به دیوار دفاعی کشورها کرده است.
کاربرد مهندسی شناختی
مهندسی شناختی به کمک بسیاری از فناوریها و ساخت بسیاری از ابزارها از جمله ماشینها، انواع رایانهها و رباتها توانسته است کمک بسیار زیادی به جامع نیروگاههای هسته ای، انواع هوا فضا و کارخانههای صنعتی داشته باشد.
علوم شناختی کاربردهای وسیعی در انواع کارخانهها، نیروگاههای صنعتی و کمک به درمان بسیاری از بیماران و معلولان دارد در سالهای آینده به رازهای زیادی درمورد مغز و ذهن و موجودات زنده جهان دست پیدا میکند.
از شما تشکر میکنیم که تا انتهای مقاله برین مگ با ما همراه بودهاید.