اختلال شخصیت نمایشی یا اختلال شخصیت هیستریونیک، یک اختلال شخصیتی است که با الگوهای نمایشی غیرمعمول و نیاز شدید به توجه و تأیید از سوی دیگران همراه است؛ اما هدف اصلی درمان اختلال شخصیت نمایشی، کمک به فرد برای کاهش نیاز به توجه دیگران و تأیید خارجی و افزایش اعتماد به نفس و احساس خودانگاری آنها است این شامل درک عمیق‌تر از خود، شناخت الگوهای نمایشی نامناسب و عواطف و احساسات خود می‌شود.
آموزش به فرد برای شناسایی و تغییر الگوهای رفتاری غیر سالم و بازنگری در اعتقادات و باورهای نامناسب نیز از اهداف برنامه درمانی است.
در این مطلب از مجله مغز و اعصاب برین مگ به درمان اختلال شخصیت نمایشی و راه‌های تشخیصی آن می‌پردازیم پس تا انتهای مطلب همراه باشید.
علائم اختلال شخصیت نمایشی
علائم کلیدی اختلال شخصیت نمایشی (HPD)عبارتند از:
– رفتارهای هیجانی بیش از حد و توجه طلبی – افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی اغلب عبارات هیجانی اغراق آمیزی نشان می‌دهند و نیاز شدیدی به تأیید و توجه دیگران دارند.
– احساسات کم عمق و ناپایدار – افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی تمایل به تغییر سریع احساسات و پاسخ‌های هیجانی سطحی دارند.
– رفتار اغوا کننده یا تحریک آمیز – افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی ممکن است لباس تحریک آمیز بپوشند یا برای جلب توجه رفتاری اغوا کننده داشته باشند.
– به راحتی تحت تأثیر دیگران قرار می‌گیرند – افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی اغلب بسیار قابل پیشنهاد هستند و به راحتی تحت تأثیر نظرات دیگران قرار می‌گیرند.
– سبک ارتباطی نمایشی و بیش از حد دراماتیک – افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی تمایل دارند شیوه‌ای اغراق آمیز و نمایشی برای صحبت و بیان خود داشته باشند.
– احساس ناراحتی زمانی که در مرکز توجه نیستند – افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی اغلب زمانی که در کانون توجه نیستند مضطرب یا ناراحت می‌شوند.
این علائم معمولاً در اوایل بزرگسالی ظاهر می‌شوند و با افزایش سن از شدت آن کاسته می‌شوند. هم مردان و هم زنان می‌توانند به اختلال شخصیت نمایشی مبتلا شوند، اگرچه در زنان بیشتر تشخیص داده می‌شود.
آیا اختلال شخصیت نمایشی قابل درمان است؟
به گفته کارشناسان بهداشت روان، تمرکز زمانی که صحبت از اختلال شخصیت نمایشی (اختلال شخصیت نمایشی) به میان می‌آید، به جای دنبال کردن “درمان کامل که امکان پذیر نیست، بر مدیریت علائم و ارائه درمان مؤثر است.
اگر اختلال شخصیت نمایشی دارید، ممکن است متوجه شوید که با تأیید دیگران احساس بهتری نسبت به خودتان دارید. روان درمانی یا گفتار درمانی می‌تواند در پرداختن به این پویایی بسیار مفید باشد.
از طریق درمان، می‌توانید مهارت‌ها و استراتژی‌هایی را توسعه دهید که عزت نفس و احساس ارزشمندی شما را تقویت می‌کند.
هدف این است که به شما کمک کند زندگی خود را بدون نگرانی دائمی در مورد اینکه چگونه دیگران را تحت تأثیر قرار می‌دهید یا تحت تأثیر قرار می‌دهید، زندگی کنید.
به دست آوردن درک عمیق‌تر از افکار، احساسات و الگوهای رفتاری خود بخش مهمی از فرایند درمانی است.
اصلاح رفتارهای ناسازگار
درمان می‌تواند به شما کمک کند رفتارهای ناسالم یا مشکل ساز را که از نیاز شما به توجه و اعتبار سنجی بیرونی ناشی می‌شود، شناسایی و تغییر دهید.
ایجاد مهارت‌های مقابله‌ای سالم
ایجاد مکانیسم‌های مقابله‌ای مؤثر و روش‌های سالم مدیریت احساسات برای کاهش اتکا به رفتارهای توجه جویانه مهم است.
تمرکز بر روی ابزارها و استراتژی‌هایی برای مدیریت بهتر علائم اختلال شخصیت نمایشی است. با حمایت مناسب، می‌توانید عزت نفس خود را افزایش دهید بدون اینکه نیاز دائمی به تأیید دیگران داشته باشید.
بهترین روش‌های درمانی برای اختلال شخصیت نمایشی
هدف از درمان بررسی و رسیدگی دلایلی است که به شما نشان می‌دهد که چرا جلب توجه از دیگران به شما احساس عزت نفس می‌دهد و به شما کمک می‌کند تا استراتژی‌هایی برای مدیریت و تغییر مؤثر این احساسات و رفتارها به دست آورید.
برخی از عوامل مؤثر در اختلال شخصیت نمایشی (اختلال شخصیت نمایشی) عبارتند از:
استعداد ژنتیکی
آسیب‌های دوران کودکی یا تجربیات نامطلوب در دوران کودکی که می‌تواند افراد را به اتخاذ رفتارهای توجه جویانه به عنوان مکانیزم مقابله ترغیب کند.
رفتارهای آموخته شده از محیط‌ها و روابط اولیه زندگی
در حالی که نمی‌توانید ساختار ژنتیکی خود را تغییر دهید، یک درمانگر می‌تواند به شما کمک کند تا بفهمید گذشته شما چگونه بر احساسات و رفتارهای شما تأثیر گذاشته است.
با توجه به اینکه اختلالات شخصیت شرایط پایداری هستند، ممکن است بازگشت به درمان در آینده پس از یک سری جلسات مفید باشد.
به احتمال زیاد علائم شما با درمان بهبود می‌یابند، زمانی که شما فعالانه درگیر این فرایند هستید و آماده برقراری ارتباط با درمانگر خود هستید.
روش های درمان اختلال شخصیت نمایشی شامل موارد زیر است:
۱. درمان شناختی – رفتاری (CBT)
برای افرادی که با اختلال شخصیت هیستریونیک (اختلال شخصیت نمایشی) زندگی می‌کنند، درمان شناختی رفتاری (CBT) به عنوان یک رویکرد درمانی بسیار مؤثر ظاهر شده است. CBT به افراد کمک می‌کند تا الگوهای تفکر ناکارآمدی را که به علائم اختلال شخصیت نمایشی کمک می‌کند، شناسایی و تغییر دهند.
CBT یک شکل هدف گرا، ساختار یافته و متمرکز از روان درمانی است که برای رسیدگی به اختلالات شخصیتی مناسب است. تحقیقات منبع قابل اعتماد به طور مداوم مزایای CBT را برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی و سایر اختلالات شخصیت نشان داده است.
یکی از جنبه‌های کلیدی CBT مشارکت فعال بیماران است که به عنوان بخشی از فرایند درمان، افراد تکالیف را تکمیل می‌کنند و در تمرین‌هایی شرکت می‌کنند که برای کمک به آنها طراحی شده است:
الگوهای فکری ناسازگار را بشناسید
CBT به مراجع می‌آموزد که از افکار منفی یا تحریف شده‌ای که رفتارهای توجه جویانه و بی ثباتی عاطفی آنها را هدایت می‌کند، آگاه‌تر شوند.
چالش و تجدید ساختار باورها
با راهنمایی درمانگر، مراجع یاد می‌گیرد که باورهای غیرمنطقی خود را به چالش بکشد و آنها را با روش‌های تفکر واقعی‌تر و سازگارتر جایگزین کند.
استراتژی‌های مقابله سالم‌تری ایجاد کنید
CBT بیماران را با مهارت‌ها و تکنیک‌های عملی برای مدیریت احساسات، تنظیم رفتارهایشان و ایجاد احساس قوی‌تری از خودارزشمندی مجهز می‌کند.
ماهیت ساختارمند و مشارکتی CBT آن را برای درمان علائم اصلی اختلال شخصیت هیستریونیک مناسب می‌کند. با درگیر شدن فعالانه در فرایند درمانی، مراجع می‌تواند تغییرات معنادار و پایداری در نحوه تفکر، احساس و رفتار خود ایجاد کند.
۲. روان پویشی درمانی
روان پویشی درمانی یک رویکرد درمانی است که به افراد کمک می‌کند تا ریشه‌های مشکلات خود را در تجربیات گذشته خود پیدا کنند و آنها را با رفتارهای فعلی خود مرتبط کنند.
این درمان انعطاف‌پذیرتر و بی‌پایان‌تر است و شامل تکالیف نمی‌شود. هدف آن این است که به افراد کمک کند تا درک عمیق‌تری از خود و رفتارهایشان پیدا کنند.
اگر فردی اختلال شخصیت نمایشی داشته باشد که ریشه در تجربیات دوران کودکی او دارد، درمان روان پویشی می‌تواند به روشن شدن این ارتباط کمک کند. این درمان به افراد کمک می‌کند تا الگوهای رفتاری خود را شناسایی و تغییر دهند.
۳. درمان بین فردی (IPT)
درمان بین فردی (IPT) بر روابط فعلی فرد تمرکز دارد و به او کمک می‌کند تا الگوهای ارتباطی ناسازگار را شناسایی و اصلاح کند. این درمان شبیه به CBT است، اما به جای تمرکز بر الگوهای فکری، بر چگونگی تعامل فرد با دیگران تمرکز دارد.
اگر فردی مشکلات روابطی دارد که باعث بروز علائم افسردگی در او می‌شود، IPT می‌تواند به او کمک کند تا نحوه مشارکت خود در آن روابط را تغییر دهد. این درمان به بهبود مهارت‌های ارتباطی فرد کمک می‌کند تا بتواند روابط خود را بهبود بخشد و در نتیجه، علائم افسردگی را کاهش دهد.
انواع داروها برای درمان اختلال شخصیت نمایشی
داروها یک درمان استاندارد برای اختلالات شخصیت نیستند. همچنین، کارشناسان سازمان غذا و دارو (FDA) بر این باورند که هیچ کدام از داروها را برای اختلال شخصیت نمایشی (اختلال شخصیت نمایشی) تأیید نکرده است.
پزشکان گاهی اوقات دارو را برای شرایط همراه با این اختلال مانند افسردگی و اضطراب تجویز می‌کنند. گزینه‌های دارویی مختلف بسته به اینکه چگونه بر مغز شما تأثیر می‌گذارند به چندین دسته تقسیم می‌شوند.
تحقیقات نشان می‌دهد که چندین دارو که اغلب برای شرایط دیگر استفاده می‌شوند ممکن است به اختلال در تنظیم عاطفی در اختلال شخصیت نمایشی کمک کنند:
– داروهای ضدافسردگی، اغلب برای افسردگی استفاده می‌شود
– تثبیت‌کننده‌های خلق، اغلب برای اختلال دوقطبی استفاده می‌شود
– داروهای ضد روان‌پریشی، اغلب برای اسکیزوفرنی استفاده می‌شود
دانشمندان می‌گویند این داروها می‌توانند برای افراد مبتلا به این بیماری‌های دیگر مفید باشند، اما تحقیقات زیادی در مورد اثربخشی آنها در افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی وجود ندارد.
روش های خود مراقبتی برای کاهش علائم اختلال شخصیت نمایشی
درگیر شدن در خودمراقبتی در کنار جلسات درمانی می‌تواند به روند بهبودی شما کمک کند.
در اینجا به برخی از روش های مراقبت از خود اشاره می‌کنیم:
- خواب کافی: استراحت کافی هم برای سلامت جسمی و هم برای سلامت روانی شما ضروری است. ایجاد یک برنامه خواب ثابت و اجرای شیوه های بهداشت خواب، مانند محدود کردن زمان استفاده از صفحه نمایش قبل از خواب، می‌تواند کیفیت خواب شما را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد.
- ورزش منظم: فعالیت بدنی می‌تواند کیفیت خواب را بهبود بخشد، سطح استرس را کاهش دهد و سلامت و رفاه عمومی شما را افزایش دهد.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) توصیه می‌کند که حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته در فعالیت‌هایی شرکت کنید که ضربان قلب شما را افزایش می‌دهند، همراه با جلسات تمرین قدرتی حداقل دو بار در هفته. هر تلاشی به رفاه شما کمک می‌کند.
- تمرینات ذهن آگاهی: ترکیب تکنیک‌های کاهش استرس مانند تمرینات تمدد اعصاب، آموزش تمرکز حواس، یوگا و استراتژی‌های مدیریت استرس می‌تواند به طور مؤثر سطح استرس را در زندگی روزمره شما کاهش دهد.
- تغذیه مغذی: تغذیه جنبه اساسی مراقبت از خود است. برای شروع، تغییرات کوچکی مانند افزودن یک یا دو غذای سالم به رژیم غذایی خود در هفته و در عین حال کاهش مصرف غذاهای فراوری شده یا شیرین را در نظر بگیرید. این رویکرد تدریجی می‌تواند به بهبودهای قابل توجهی در سلامت و رفاه کلی شما منجر شود.
روش های تشخیص اختلال شخصیت نمایشی
فرایند تشخیصی با جمع‌آوری اطلاعات در مورد سابقه پزشکی توسط پزشک و انجام معاینه فیزیکی برای از بین بردن هر گونه شرایط فیزیکی که می‌تواند به علائم شما کمک کند، آغاز می‌شود.
پس از آن، پزشک شما ممکن است ارجاع به یک متخصص سلامت روان را برای ارزیابی احتمال اختلال شخصیت نمایشی پیشنهاد دهد.
بسیار مهم است که از یک متخصص با آموزش تخصصی در این زمینه راهنمایی بگیرید؛ بنابراین، پزشک مراقبت‌های اولیه شما ممکن است مشورت با یک روانپزشک یا روانشناس را توصیه کند.
تخصص در این زمینه آنها را قادر می‌سازد تا به طور دقیق تشخیص را مشخص کنند، به خصوص که اختلالات شخصیتی مختلف که شامل رفتارهای شدید و احساسی است، از جمله:
- اختلال شخصیت نمایشی
- اختلال شخصیتی خودشیفتگی
- اختلال شخصیت مرزی
یک روانپزشک یا روانشناس علائم شما را بر اساس معیارهای ذکر شده در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنجم (DSM-5) ارزیابی می‌کند.
معیارهای تشخیصی
با این حال، برای آگاهی بیشتر، در اینجا برخی از سؤالاتی را که می‌توانید از خود بپرسید تا ببینید آیا الگوهای رفتاری شما با برخی از معیارهای اختلال شخصیت نمایشی مطابقت دارد یا خیر، آورده شده است:
رفتار توجه جویانه:
- آیا اغلب داستان‌ها را اغراق می‌کنم یا سعی می‌کنم “یک قدم جلوتر” از دیگران باشم؟
- آیا برای جلب توجه، رفتارهای نمایشی یا دراماتیک از خود نشان می‌دهم؟
- آیا به راحتی ناراحت می‌شوم یا عصبانی می‌شوم اگر مورد توجه قرار نگیرم؟
رفتار اغوا کننده:
- آیا در موقعیت‌های نامناسب معاشقه می‌کنم یا لباس تحریک آمیز می پوشم؟
- آیا از جذابیت یا ظاهر فیزیکی خود برای جلب توجه یا دستکاری دیگران استفاده می‌کنم؟
- آیا برای جلب توجه یا تأیید، تمایل به معاشقه یا روابط جنسی زودهنگام دارم؟
نوسانات احساسات و واکنش‌های شدید:
- آیا به سرعت و به شدت عصبانی، غمگین یا هیجان زده می‌شوم؟
- آیا واکنش‌های من اغراق آمیز یا نامتناسب با موقعیت به نظر می‌رسد؟
- آیا برای کنار آمدن با احساسات دشوار خود به خودآزاری یا رفتارهای خطرناک متوسل می‌شوم؟
گفتار فخرفروشی:
- آیا اغلب ادعاهایی می‌کنم که نمی‌توانم آنها را اثبات کنم یا از دانش یا تجربیاتی که ندارم صحبت می‌کنم؟
- آیا برای تحت تاثیر قرار دادن دیگران داستان‌هایی می‌سازم یا اغراق می‌کنم؟
- آیا برای حفظ عزت نفس خود به دروغ یا فریب متوسل می‌شوم؟
اولویت بندی ظاهر فیزیکی:
- آیا زمان و پول زیادی را صرف ظاهر خود می‌کنم؟
- آیا از ظاهر خود برای جلب توجه یا تأیید دیگران استفاده می‌کنم؟
- آیا احساس می‌کنم ارزش من به ظاهر فیزیکی من بستگی دارد؟
رفتار نمایشی:
- آیا اغلب واکنش های احساسی اغراق آمیز یا دراماتیک از خود نشان می‌دهم؟
- آیا برای جلب توجه از حرکات یا زبان بدن اغراق آمیز استفاده می‌کنم؟
- آیا تمایل دارم در مرکز توجه قرار بگیرم، حتی زمانی که مناسب نیست؟
به راحتی تحت تاثیر قرار می‌گیرد:
- آیا به راحتی تحت تأثیر روندها یا نظرات دیگران قرار می‌گیرم؟
- بدون اینکه به عواقب آن فکر کنم، تصمیمات impulsif می‌گیرم؟
- آیا در تغییر عقاید یا باورهایم بر اساس نظرات دیگران مشکل دارم؟
اغراق در روابط:
- آیا تمایل دارم روابطم را نزدیک‌تر از آنچه که واقعاً هستند نشان دهم؟
- آیا به سرعت به دیگران وابسته می‌شوم یا احساس صمیمیت عمیقی می‌کنم؟
- آیا تحمل جدایی یا طرد شدن را برای من دشوار است؟
توجه به این نکته مهم است که تجربه برخی از این علائم به معنای ابتلا به اختلال شخصیت نمایشی نیست.
اگر نگران هستید که ممکن است به اختلال شخصیت نمایشی مبتلا باشید، بهترین کار این است که با یک متخصص سلامت روان مشورت کنید.
آنها می‌توانند به شما در ارزیابی علائم شما و تعیین اینکه آیا اختلال شخصیت نمایشی یا سایر شرایط سلامت روان ممکن است علت آنها باشد، کمک کنند.
اگر تشخیص اختلال شخصیت نمایشی دریافت کنید، درمان‌های مؤثری در دسترس است که می‌تواند به شما در مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی شما کمک کند.
سخن پایانی
اگر به اختلال شخصیت هیستریونیک (اختلال شخصیت نمایشی) مبتلا هستید، گزینه‌های درمانی در دسترس وجود دارد. درمانگر شما می‌تواند به شما در کسب مهارت‌هایی برای تقویت عزت نفس مستقل از اعتبار سنجی خارجی کمک کند.
او همچنین می‌تواند به شما در تسلط بر تکنیک‌هایی برای ایجاد مرزهای شخصی و مدیریت مؤثر احساساتتان یاری رساند.
درگیر شدن در شیوه‌های خودمراقبتی بین جلسات درمانی می‌تواند بیشتر از بهبودی و بهزیستی کلی شما حمایت کند. به یاد داشته باشید، ارزش شما به کانون توجه بودن بستگی ندارد.
در حالی که برخی از رفتارهای مرتبط با اختلال شخصیت نمایشی ممکن است چالش هایی ایجاد کند، آنها مجبور نیستند هویت شما را شکل دهند. زمانی که احساس آمادگی کردید، کمک برای تشخیص و درمان در دسترس است.
