مغز انسان یکی از مهم‌ترین بخش‌های بدن است که وظیفه فرمانروایی تمام اعضا و افکار و احساسات انسان را برعهده دارد. این عضو مهم و حیاتی به جز ایجاد هماهنگی بین اعضای بدن، وظایف مهم دیگری را نیز عهده دار است که در این مقاله به معرفی آن‌ها می‌پردازیم. در ادامه مجله تخصصی مغز و اعصاب برین مگ همراه باشید تا شما را با وظایف مغز بیشتر آشنا کنیم.
مغز انسان به طور کلی از دو قسمت نیم‌کره چپ و نیم کره راست تشکیل شده است. آناتومی و شکل هر کدام از این نیم‌کره‌ها کاملا شبیه به سمت دیگر است. البته باوجود اینکه هر دو کره کاملا مشابه یکدیگر هستند، آن‌ها در نوع عملکرد و وظایف تفاوت‌هایی نیز با یکدیگر دارند.
وظایف نیم‌کره چپ مغز
این نیم‌کره تسلط و فرمانروایی بیشتری روی سمت چپ مغز دارد. بیشتر عملکرد این نیم کره مربوط به استدلال و منطق است. به عبارت دیگر اگر در بدن شخصی، نیم‌کره چپ قالب باشد، به این معنی است که فرد از نظر علمی و نظری تواناتر است. از جمله وظایف نیم‌کره سمت چپ می‌توان به این موضوعات اشاره کرد:
- توانایی حل کردن هر موضوعی در هر موقعیتی.
- کنترل حرکات عضلات حرکتی.
- نقش مهمی در ایجاد تعادل شخص ایفا می‌کند.
- توانایی تشخیص بو، طعم و صدا را دارد.
- مسئولیت عملکردهای عاطفی در بدن را دارد.
- سیستم ایمنی بدن را کنترل می‌کند.
- کنترل کننده عملکردها و فعالیت‌های غیر ارادی بدن مانند تنفس، هضم و ضربان قلب
- توانایی تبدیل صدا به زبان و ترجمه معانی را دارد.
- در کنترل مهارت‌های حرکتی ظریف نقش دارد.
وظایف نیم‌کره راست مغز
نیم‌کره سمت مغز، وظیفه هدایت و کنترل سمت راست بدن را برعهده دارد. به طور معمول افرادی که سمت راست مغز آن‌ها فعال‌تر است، انسان‌های هنری هستند. آن‌ها از دید بصری و شهودی بهتری برخوردار هستند. از جمله مهم‌ترین وظایف نیم‌کره راست مغز می‌توان به موارد زیر اتشاره کرد:
- خلاقیت
- هنر
- خیال پردازی
- بینش
- احساسات
- تفکرکل نگر
- تجسم احساسات
- ریتم
- خیال بافی
- نشانه‌های غیر کلامی
اجزای مغز
به جز نیم‌کره چپ و راست، مغز دارای اعضا و جوارج مهم دیگری نیز می‌باشد که هر کدام دارای یک وظیفه مهم و حیاتی در مغز هستند. در ادامه به معرفی آن‌ها و آشنایی هر کدام از آن‌ها در مغز می‌پردازیم.
لوب‌های مغز
لوب‌های مغز به ۴ دسته کلی لوب پیشانی، گیجگاهی، پس سری و آهیانه‌ای تقسیم می‌شوند. هر کدام از این لوب‌ها دارای یک وظیفه معین و مخصوص به خود هستند. شاید برای‌تان جالب باشد که بدانید، هر لوب به صورت جداگانه عمل نمی‌کند. بلکه تمامی وظایف لوب‌های مغز به هم پیوسته هستند و عملکرد آن‌ها بر یکدیگر تاثیرگذار است.
- لوب پیشانی:
هوش، خودآگاهی، حرکات بدن، حل مسئله و برنامه ریزی از جمله مهم‌ترین وظایف مغز است که انجام آن برعهده لوب پیشانی است. این لوب همچنین بر شخصیت، احساسات، رفتار و گفتار بدن نیز تاثیرگذار است.
- لوب آهیانه‌ای:
این لوب بیشتر وظیفه احساسات خارجی و درونی و ادراک انسانی را برعهده دارد. از جمله وظایف این لوب کنترل درک بینایی، احساس لمس، دما و گرما در بدن و تفسیر پیام‌های بینایی، شنوایی، حرکتی، جسمی و حافظه است.
- لوب گیجگاهی:
این لوب وظیفه کنترل حافظه کوتاه مدت را برعهده دارد. همچنین در شنوایی و درک زبان نیز تاثیر بسیار زیادی دارد.
- لوب پس سری:
این لوب وظیفه تفسیر بینایی از نظر رنگ، جسم و… را برعهده دارد.
غده هیپوفیز
هیپوفیز دارای اندازه‌ای معادل یک نخود است و در قسمت پست سر بینی واقع شده است. این غده کوچک، به نوعی فرمانروایی سایر غدده‌های مهم بدن را برعهده دارد. کنترل و تنظیم عملکرد غده‌های مهمی مانند تیروئید، فوق کلیوی، تخمدان و بیضه از جمله مهم‌ترین وظایف این غده در مغز است. این غده از طریق جریان خود غده هیپوتالاموس و اعصاب، پیام‌های شیمیایی مهم و ضروری را دریافت می‌کند.
غده هیپوتالاموس
این غده بالای غده هیپوفیز قرار گرفته و در واقع بر روی وظایف و عملکرد غده هیپوفیز نظارت دارد. این غده همچنین وظیفه نظارت بر گرسنگی، خواب، حافظه، دمای بدن و احساسات را نیز برعهده دارد.
بادامه
این قسمت بادامی شکل دقیق زیر هر نیم‌کره در مغز قرار گرفته است. این قسمت در تنظیم احساسات و حافظه نقشی بسیار مهم دارد.
هیپوکامپ
این اندام حالتی مشابه با شکل اسب آبی دارد که در زیر و کنار لوب پیشانی قرار گرفته است. هیپوکامپ یکی از عضوهای مهم در تنظیم حافظه، موقعیت‌یابی، یادگیری و درک فضا است. همچنین می‌تواند یکی از اعضای مهم و تاثیر گذار مغز در بیماری آلزایمر باشد.
اعصاب جمجمه‌ای
درون مغز حدود ۱۲ عصب قرار دارد که هر کدام یک وظیفه خاص و مهم را برعهده دارند. این عصب‌ها عبارتنداز:
- بویایی: این عصب درکنترل بوها نقش داشته و به شما کمک می‌کند تا بهتر بوها را بفهمید.
- بینایی: این عصب بر بینایی تاثیر دارد.
- چشم گردان: این عصب یک شاخه از ساقه مغز است و وظیفه کنترل حرکات چشم‌ها را برعهده دارد.
- قرقره‌ای: این عصب پشت مغز میانی قرار دارد و بر حرکات اعضایی داخلی چشم نظارت دارد.
- سه قلو: این عصب یکی از مهم‌ترین عصب‌های موجود در جمجه و مغز است که تمامی احساسات و حرکات دهان، فک، دندان‌ها و … را مانند جویدن کنترل می‌کند.
- دورکننده: وظیفه عصب‌رسانی به برخی از ماهیچه‌های چشم را برعهده دارد.
- صورتی: وظیفه کنترل اعصاب صورت، چشیدن و غدده‌های بدن را برعهده دارد.
- دهلیزهای حزونی: این عصب بر کار شنوایی گوش نظارت دارد.
- حلقی: این عصب امکان جشایی، شنوایی و حرکت گلو را فراهم می‌کند.
- واگ: این عضو وظیفه کنترل احساسات اطراف گوش و سیستم گوارشی را برعهده دارد.
- فرعی: به یک سری از عضوهای خاص در سر و گردن خون رسانی می‌کند.
- زیرزبانی: امکان حرکت زبان را فراهم می‌کند.
کلام پایانی
مغز یکی از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین اعضای بدن است که به صورت شبانه روز، تمامی وظایف بدن را انجام می‌دهد. این عضو مهم و حیاتی، دارای اعضای مهمی مانند نیم‌کره سمت راست و چپ، لوب‌های مغزی، غده هیپوفیز و … است که هرکدام یک وظیفه مهم در مغز را انجام می‌دهند.
در این مقاله به این موضوع مهم پرداختیم که وظایف مغر چیست و نگاهی داشتیم به مهم‌ترین اعضای این عضو و اینکه هر کدام از این اعضا در بدن و مغز انسان که عملکردی دارند و چه کاری انجام می‌دهند.
سوالات متداول
وظایف مغز چیست؟
مغز در طول شبانه روز وظایف بسیار زیادی را در بدن انجام می‌دهد از جمله مهم‌ترین وظایف مغز در بدن کنترل حرکات، احساسات داخلی و خارجی بدن، حافظه، افکار، یادگیری و … است.
مهم‌ترین اعضای مغز چه هستند؟
هر عضوی در بدن از اهمیت بالایی برخوردار است و هر کدام دارای یک وظیفه مهم و حیاتی هستند. از مهم‌ترین اعضای مغز می‌توان به لوب‌های مغز، غده هیپویز، غده هیپوتالاموس، سیستم عصبی، هیپوکامپ و اعصاب جمجمه‌ای اشاره کرد.
