مهمترین وظایف ستون فقرات کمک کردن به کل اسکلت بدن است و همچنین محافظت کردن از نخاع میباشد. بعضی از افراد براثر بلند کردن اجسام سنگین، خوابیدن و نشستن نامناسب باعث آسیب رسیدن به ستون فقرات خود میشوند.
اگر هر یک از اجزای ستون فقرات در بدن کار خود را به درستی انجام ندهند ما نمیتوانیم فعالیتهای روزانه خود را انجام دهیم و درد بسیار زیادی را به بدن ما تحمیل میکند.
ستون فقرات در انسانها و حیوانات مهره دار بسیار انعطاف پذیر است و از یک سری استخوان و مهره تشکیل شده میشود که هرکدام وظایف مختلفی را برعهده دارند همچنین باعث چسبندگی قفسه سینه و لگن در ماهیچههای بدن ما شدهاند.
اگر بخواهیم در همین ابتدای مطلب به چند مورد از وظایف ستون فقرات اشاره کنیم عبارتند از:
- محافظت کردن از نخاع
- تکیهگاه بودن بهطوریکه وزن لگن را تحمل میکند
- در حرکت کردن ما نقش بسیار زیادی دارند
ولی اجزای مختلفی مانند مهرهها، رباطها، ماهیچهها و دیسکها وجود دارند در کنار هم ستون فقرات را تشکیل میدهند.
هرکدام از این اجزا وظیفهی منحصر به فردی را دارند که ما در مجله تخصصی مغز و اعصاب برین مگ برای شما وظایف ستون فقرات و همهی اجزای آن را برای شما توضیح دادهایم.
ستون فقرات چیست؟
قسمتهای مهم بدن شما مانند مهرهها، دیسکها، عصب و نخاع همه در کنار هم جمع میشوند و ستون فقرات را به وجود میآورند. این ستون فقرات در زندگی ما نقش بسیار مهمی دارد و به ما کمک میکند که بایستم، راه برویم و اجسام مختلف را بلند کنیم.
همهی انسانها به طور متوسط ۳۳ عدد استخوان دارند که به وسیلهی مفاصل فاست به یکدیگر متصل میشوند. بعضی از افراد احتمال دارد که یک مهره اضافیتر در سطح ششم کمر خود داشته باشند.
۲۴ عدد مهره در تنه بالا وجود دارد که قابل تحرک هستند و هرکدام شامل موارد زیر است:
- ۷ عدد مهرهی گردنی
- ۱۲ عدد مهره سینهای
- ۵ مهره کمری
- ۵ مهره ساکروم
- ۴ مهره دنبالچه
هرکدام از این مهرهها وظیفهی خاصی دارند تا فرد بتواند فعالیتهای روزانه خودش را انجام بدهد.
وظایف ستون فقرات
- وظیفه مهرهی گردنی
ستون فقرات گردنی شامل ۷ عدد مهره میباشد که وزن سر شما را تحمل میکند و نخاع را میپوشاند و از آن محافظت میکند. طیف گستردهای از حرکتهای سر را برای شما امکان پذیر میکند. بسیاری از بیماریها ممکن است که ستون فقرات شما را تحت تأثیر قرار بدهد.
این بیماریها شامل گردن درد، تخریب شدن دیسکها میباشد و پزشکان گزینههای درمانی مناسبی برای این دسته از بیماریها تجویز میکنند.
وظایف مهم ستون گردنی شامل موارد زیر است:
- محافظت از نخاع
در همهی مهرههای پشتی شما یک ستون فقرات وجود دارد که با کانال مرکزی محافظ پوشانده میشود و از نخاع شما محافظت میکند. رشتههای عصبی از یک سوراخ مهرهای بزرگ در گردن عبور میکند که از مرکز تمامی مهرههای شما رد میشود و باعث جلوگیری کردن از آسیبهای نخاعی شود.
- اجازه دادن حرکات سر
این ستون فقرات گردنی وزن سر شما را که حدود ۱۰-۱۳ پوند میباشد را تحمل میکند و به سر شما این اجازه را میدهد که به تمامی جهتها حرکت کند.
- ایمن نگه داشتن شریان مهرهای
سوراخهای بسیار کوچکی در ستون فقرات C1-C6 وجود دارد که یک مسیر حفاظت شده را به شریانهای مهرهای شما برای پمپاژ کردن خون به مغز ایجاد میکند و مهرهها حاوی سوراخهای کوچکی برای عبور این شریانها دارند.
- وظیفه مهرههای سینهای
بخش میانی در ستون فقرات قفسهی سینه شما قرار دارد که از ابتدای گردن شروع و به دندهها ختم میشود که از ۱۲ عدد مهره تشکیل شده است. ستون فقرات سینه عضوی محکم میباشد و کمتر از دیگر ناحیهها آسیب میبیند.
عملکردهای مهم ستون فقرات سینه عبارتند از:
- محافظت کردن از عصبهای نخاعی
در عصبهای نخاعی شما یک شکاف بزرگی به نام سوراخ مهرهای وجود دارد که از مرکز تمامی مهرههای شما رد میشود و روی همهی مهرههای پشتی شما قرار میگیرد و از نخاع شما حفاظت میکند.
- ایجاد اتصالات برای دندهها
مهرههای سینهای خیلی خاص و منحصر به فرد هستند و باعث اتصال دندههای شما میشوند و فقط دندههای قفسه سینه را نمیتواند به یکدیگر وصل کند.
- حمایت کردن از قفسه سینه
قفسه سینه به ثابت نگه داشتن ستون فقرات کمک میکند همچنین میتواند از قلب و ریههای شما محافظت کند مفاصل ستون فقرات به حدی سفت هستند که میتوانند از اندامهای حیاتی بدن شما مراقبت کنند و به اندازهای شل میشوند که حرکتهای تنفسی مانند دم و باز دم را مهیا میکنند.
- اجازه دادن به حرکات بدن
دیسکهای بین مهرهایی بسیار نرم هستند و به شما این توانایی را میدهند که بیشترین حرکات چرخشی را داشته باشید با این حال ناحیهی قفسه سینه کمترین دامنهی حرکت را دارد.
- وظیفه مهرههای کمری
در ستونهای کمری انسان بالغ ۵ عدد مهره وجود دارد و قسمت پایینی ناحیه کمر کل وزن بدن را نگهداری میکند و طیف گستردهای از حرکتهای بدن را تحت تأثیر قرار میدهد.
کمر شما را بسیاری از بیماریها و آسیبها مانند کمر درد، آرتریت، تخریب استخوانها و تنگی نخاع تهدید میکند.
وظایف ستون فقرات کمری شامل موارد زیر است:
- از بالا تنهی شما محافظت میکند و وزن بدن را توزیع میکند
ستون فقرات کمری شامل دو بخش بالایی، گردن و سینه میباشد و به لگن شما متصل است که وزن بدن و اجسام سنگین را تحمل میکند همچنین کمر نیز وزن را از بالا تنه به اندامهای پایینی مانند پاها منتقل میکنند.
- بدن شما را حرکت میدهد
عضلات کمری و انعطاف پذیری ستون فقرات این امکان را به شما میدهد که در همه جهتهای مختلف حرکت کنید و دو مهره آخر کمری توانایی بیشترین حرکات را به شما میدهند.
- محافظت از دم اسب
نخاع شما که توسط استخوانهای ستون فقرات محافظت میشوند از ابتدای جمجمه شروع و به اولین مهره در کمر ختم میشوند در مهرههای ستون فقرات انسان یک محافظ استخوانی وجود دارد که از انتهای نخاع شما به سمت پایین حرکت میکند که به اسب دمی معروف است.
کنترل کردن حرکتهای پا
رشتههای عصبی از قسمت پایینی نخاع و دم اسبی شما پراکنده میشود که احساسات و حرکتهای پا را کنترل میکند.
- وظیفه ساکروم
استخوانی است که به صورت نامنظم وجود دارد و شامل ۵ مهره میباشد که در ستون فقرات به عنوان مهرهی پایه شناخته میشود نام دیگر ساکروم استخوان خاجی است که یکی از مهمترین اجزای بدن انسان در نظر گرفته میشود.
ساکروم از نظر جنسیتی تفاوتهای زیادی دارد و در زنان کوتاهتر از مردان میباشد و مهمترین وظیفهاش ثابت نگه داشتن لگنها است.
در زنان، ساکروم به صورت عقبی توزیع میشود و باعث افزایش اندازه حفره در لگن میشود و برای تحمل بارداری بسیار مهم است و فضای بیشتری را برای جنین در حال رشد امکان پذیر میکند.
- مهرهی دنبالچه
دنبالچه در بخش پایینی ستون مهرهها زیر استخوان خاجی (ساکروم) قرار دارد و دارای ۳- ۵ مهره است. دنبالچه بخش جدایی ناپذیری از لگن به حساب میآید که برای فعالیتهای ضروری بدن به آن نیازمندیم وظایف دنبالچه شامل حرکت نشستن، ایستادن، راه رفتن میباشد و برای زایمان بسیار مهم است.
کلمه دنبالچه را از زبان یونانی گرفتهاند و به معنای منقار میباشد؛ زیرا وقتی از پهلو به آن نگاه میکنید شبیه منقار پرنده فاخته است.
اگر چه دنبالچه بسیار کوچکتر از ساکروم است؛ اما وظیفه مهمی در نگه داشتن و تحمل وزن بدن در هنگام نشستن دارد و دراز کشیدن روی صندلی فشار روی دنبالچه را افزایش میدهد.
وظایف سایر اجزای ستون فقرات
- وظیفه دیسکها
دیسکهای میان مهرهای در فعالیتهای طبیعی ستون فقرات بسیار مهم هستند و در ستون فقرات انسانها ۲۳ دیسک که شامل 6 دیسک آن در ناحیه گردن، ۱۲ دیسک دیگر آن در قسمتهای پشتی قفسه سینه و 5 دیسک در ناحیه کمری وجود دارد.
از وظایف دیسکها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- به عنوان ضربه ضربه گیر عمل میکنند و میان هر مهره در استخوانها قرار میگیرند.
- به عنوان ساختار کمک کننده عمل میکنند و مهره را در ستون فقرات کنار یکدیگر قرار میدهند.
- مفاصل غضروفی هستند که حرکتهای بسیار کمی را در ستون فقرات فراهم میکنند.
- وظیفه ماهیچهها
بعضی از ماهیچهها در ستون فقرات این توانایی را دارند که از تنه حمایت میکنند عضلات پشت تنه شما مقدار زیادی از وزن را تحمل میکند و وظیفه بسیار زیادی از حرکات بدن را شامل میشود.
برای مثال ماهیچههای سطحی باعث میشوند که بتوانید بازوها را حرکت دهید یا شانهها را به سمت بالا بیاورید از دیگر وظایف ماهیچههای سطحی شامل موارد زیر است:
- به شما این توانایی را میدهد که بازوهای خود را بکشید یا بچرخانید.
- دو عضله لوزی بلند و کوچک باعث میشوند کتفها را به سمت ستون فقرات حرکت دهند.
- به تنفس کمک بسیار زیادی میکنند و به قفسهی سینه شما کمک میکنند که دم و بازدم راحتتری داشته باشید.
- همچنین به شما کمک میکنند تنه گردن و سر خود را حفظ کنید.
- وظیفه رباطها
بدن انسانها بیشتر از ۹۰۰ هزار رباط دارد که به وصل شدن استخوانها، مفصلها و اندامها کمک میکنند. در صورت کشیدگی بیش از اندازه ممکن است که رباطها رگ به رگ شوند؛ ولی با ورزش کردن و تغذیه مناسب میتوانید رباطهای خود را سالم نگه دارید.
وظایف مهم رباطها شامل موارد زیر است:
- به مفصلها این اجازه را میدهد که در جهتهای مختلفی حرکت کند.
- مفاصل و استخوانها را در کنار هم قرار میدهد.
- به تقویت مفاصل کمک میکند.
- از در رفتگی مفاصل و استخوانها جلوگیری میکنند.
- همچنین رحم را در لگن زنان ثابت نگه میدارند.
هریک از اجزا ستون فقرات در بدن وظیفههای مختلفی را بر عهده دارند و اگر براثر آسیب و بیماریها نتوانند کار خود را به درستی انجام بدهند باعث درد در انسان و کاهش کیفیت زندگی آن میشوند.