اگر قصد اشنایی یا مبحث مغز و سیستم عصبی را داشته باشید، ابتدا بهتر است با نورونها آشنا شویم. نورونها یکی از مهمترین قسمتهای مغز و دستگاههای عصبی هستند.
این سلولها که یه عنوان سلولهای عصبی نیز شناخته میشوند، وظیفه انتقال و پردازش پیامهای عصبی را برعهده دارند؛ در ادامه این مقاله با مجله تخصصی مغز و اعصاب برین مگ همراه باشید تا شما را با جواب این سوال که نورون چیست و چه وظایفی دارد، بیشتر آشنا کنیم.
نورون چیست؟
اما بهتر است ابتدا یه این سوال بپردازیم که نورون چیست؟ برای درک بهتر، بدن انسان را مانند یک ساختمان در نظر بگیرید. در این ساختمان نورونها در واقع همان سیمکشی ساختمانی محسوب میشوند. اما با استفاده از سیستمهای عصبی که در سرتاسر بدن پخش شدهاند. تمامی پیامهای حسی را در خارج از بدن و درون بدن به مغز منتقل میکنند و جواب دریافتی از مغز را به عضو یا سلول هدف میرساند.
این سلولها بسیار تحریک پذیر هستند و به وسیله یک پدیده الکتروشیمیایی تمامی پیامهای دریافتی را بین مغز و اعضا رد و بدل میکنند. درواقع آنها مانند یک جریان برق تمامی اطلاعات را بین خود رد و بدل میکنند تا به سلول و عضو مورد نظر برسند.
آناتومی نورون چیست؟
حالا که با این سوال که نورون چیست؟ آشنا شدیم، بهتر است با ساختمان این سلولهای کوچک و کاربردی نیز آشنایی بیشتری پیدا کنیم. ساختمان هر نورون از بخشهای مختلفی تشکیل شده است که در ادامه به معرفی تک تک آنها میپردازیم.
۱_ جسم سلولی
اولین قسمت مهم در ساختمان نورونها، جسم سلولی است. جسم سلولی که بزرگترین بخش یک نورون را تشکیل میدهد از یک هسته، سیتوپلاسم و اندامهای سلولی تشکیل شده است. هستهها معمولا دارای یک شکل بیضی یا کروی شکل هستند.
۲_ دندریت
بخش مهم بعدی در ساختمان نورونها دندریت است که در قسمت بالایی نورون قرار گرفته است. این قسمت دارای حالتی شاخه شاخه و منشعب بوده که هر چقدر از نورون دورتر باشند، اندازه آنها نیز باریکتر میگردد. دندریتها درواقع رشتههای ارتباطی نازک و کوچکی هستند که نورونها را یه یکدیگر متصل میکنند. آنها وظیفه دارند پیام ارتباطی را از یک نورون به نورون دیگر منتقل کنند. آنها آنقدر این کار را انجام میدهند تا پیام به نخاع و سپس به مغز منتقل گردد.
۳_ آکسون
عضو بعدی در ساختمان نورونها، آکسونها هستند. این قسمت در بخش پایینی نورون قرار گرفته است. آکسونها شکلی مشابه دندریتها دارند با این تفاوت که ممکن است که قسمت اتصال به نورون حالتی مانند تپهای داشته باشند. این عضوها حالتی رشتهای طور داشته و وظیفه انتقال پیام از یک نورون یا سلولهای اعصاب بدن را برعهده دارد. بسته به کاربرد نورونها، آکسونها میتوانند اندازههای متفاوتی داشته باشند. به عنوان مثال در نورونهای حسی آکسونها کوتاهتر هستند و در سلولهای رابط از طول بیشتری برخوردارند. برخی نورونها نیز مانند نورون چشم، آکسون ندارند.
۴_ غلاف میلین
غلاف میلین یکی دیگر از مهمترین قسمتهای آناتومی نورون است. این قسمت درواقع بافتهای چربی است که از سلولهای عصبی بدن محافظت میکند. این قسمت درواقع پیامهای ارتباطی را بین مغز و اعضا عقب و جلو میکند. یه عنوان مثال زمانی که یک فرد دچار بیماری ام اس میگردد. یه این معنی است که غلاف میلین سیستم عصبی او آسیب دیده است. درواقع سیستم عصبی نمیتواند پیام را دریافت کند.
انواع نورونها
بسته به عملکرد و کارایی نورونها، آنها به سه دسته کلی تقسیم میگردند. این سه دسته عبارتند از:
- نورونهای حسی
این نوع نورونها دارای آکسونهایی کوتاه و دندریتهایی بلند هستند. ایننورونها وظیفه انتقال پیامهای حسی را برعهده دارند. این نورونها فقط وظیفه انتقال پیامهای حسی را به مغز را دارند. درواقع پیامهای مربوط به درد، گرما، حرارت، سرما و… را این اندامهای حسی به مغز منتقل میکنند.
- نورونهای حرکتی
نورونهای حرکتی به طور معمول آکسونهایی بلند و دندریتهایی کوتاه دارند. این نورونها پیامها یا حرکات عصبی را از مغز به سایر اندامها منتقل میکنند.
- نورونهای رابط
این نوع نورونها دارای دندریتهایی کوتاه هستند که بسته به محل قرارگیری میتوانند آکسونهایی بلند یا کوتاه داشته باشند. همانگونه که از نام این نورونها پیدا است، این نورونها در واقع رابطی برای نورونهای حسی و حرکتی هستند
- نورونهای مغزی
یکی از پیچیدهترین انواع نورون در سیستم عصبی و مغز، نورونهای مغزی هستند. این نورونها در مغز فعالیت دارند و وظیفه پردازش اطلاعات و دادههایی را دارند که سایر نورونهای سیستم عصبی به مغز منتقل کردهاند.
نورونها چه تفاوتی با سایر سلولهای بدن دارند؟
- دارای اعصای مخصوصی مانند آکسون و دندریت هستند.
- به وسیله یک فرآیند الکتروشیمیایی با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند.
نورون چه شباهتهایی با سایر سلولهای بدن دارند؟
- هسته دارند.
- دارای سیتوپلاسم و اندامکهای غشادار هستند.
- دارای فرآیندهایی نظیر تغذیه و تنفس سلولی هستند.
- توسط یک غشا سلولی محاصره شدهاند.
جمع بندی
نورونها یا سلولهای عصبی درواقع مهمترین قسمت و بخش در سیستمهای عصبی هستند که در تمام بدن پخش شدهاند. این سلولها دارای انواع مختلفی هستند که از بین مهمترین آنها میتوان به نورون حسی، نورون حرکنی و نورون بیابینی یا ارتباطی اشاره کرد.
به طور معمول هر نورون از یک جسم سلولی، هسته، دندریت، آکسون و یک سیناپس تشکیل شده است. نورونها وظیفه انتقال پیام و پردازش آن را در سیستم عصبی برعهده دارند.
در این مقاله به این سوال مهم پاسخ دادیم که نورون چیست و با انواع و نحوه عملکرد آن آشنا شدیم. امیدواریم از مطالعه این مقاله لذت برده باشید و این مطلب برای شما مفید بوده باشد.
سوالات متداول
نورون چیست؟
نورونها درواقع سلولهای عصبی هستند که سیستم عصبی بدن انسان را تشکیل دادهاند. این سلولها وظیفه انتقال پیامهای حسی، حرکتی و ادراکی به مغز و از مغز به اعضای بدن را دارند.
آناتومی نورون چگونه است؟
هر نورون بسته به عملکرد و کارایی که دارد میتواند ساختار و آناتومی متفاوتی داشته باشد. با این حال همه نورونها دارای یک جسم سلولی، دندریت و آکسون هستند.
نورونها به چند دسته تقسیم میشوند؟
نورونها از نظر عملکرد و کارایی در سیستم عصبی بدن به سه دسته حسی، حرکتی و ارتباطی تقسیم میگردند.