آلزایمر که در دسته بیماریهای اعصاب و روان قرار میگیرد، بر حافظه، تفکر و رفتار فرد مبتلا تاثیر میگذارد. علت آلزایمر در سالمندان موارد متعددی را شامل میشود، اما هنوز علت آن به طور دقیق مشخص نیست.
عوارض پیری مغز در بیماری آلزایمر تا جایی پیش میرود که در توانایی فرد برای انجام کارهای روزانه، اختلال ایجاد میشود.
افزایش سن بزرگترین عامل و خطر شناخته شده برای بیماری آلزایمر در سراسر جهان محسوب میشود. بنابراین میتوان اصلیترین علت آلزایمر در سالمندان را افزایش سن معرفی کرد.
با توجه به شایع بودن بیماری آلزایمر در بین سالمندان، در این مطلب به معرفی دلایل بروز این بیماری در سنین بالا میپردازیم، پس در ادامه برای آشنایی با این اختلال با مجله تخصصی مغز و اعصاب برین مگ همراه باشید.
آلزایمر و مغز
برای بررسی علت آلزایمر در سالمندان، بهتر است ابتدا با رابطه مغز و آلزایمر آشنا شوید. باید بدانید که تغییرات میکروسکوپی در مغز خیلی قبلتر از بروز اولین علائم از دست دادن حافظه شروع میشود.
مغز دارای ۱۰۰ میلیارد سلول عصبی بوده که هر کدام از آنها برای تشکیل شبکههای ارتباطی، با یکدیگر در تعامل هستند. در این میان هر گروه از سلول عصبی، وظایف خاصی برای مدیریت سلامت بدن، بر عهده دارند.
به عنوان مثال، برخی از شبکههای عصبی درگیر تفکر، یادگیری و به خاطر سپردن هستند. برخی دیگر به فرد کمک میکنند تا ببیند، بشنود و بو کند.
بنابراین سلولهای مغز برای انجام وظایف خود مانند یک سیستم یکپارچه عمل میکنند. در این میان، بیماری آلزایمر از عملکرد خوب بخشهایی از شبکه سازی سلولها جلوگیری میکند.
با وجود تحقیقات زیاد درباره علت آلزایمر در سنین بالا، محققان هنوز مطمئن نیستند که این بیماری دقیقا از کجا شروع میشود.
علت بیماری آلزایمر در سالمندان
همانطور که پیشتر اشاره شد، علل بیماری آلزایمر به طور کامل و دقیق، شناخته نشده است. اما در سطح پایه، پروتئینهای مغز مانند همیشه عمل نمیکنند.
این شرایط، کار سلولهای مغزی را که به آنها نورون میگویند، مختل کرده و باعث ایجاد برخی تغییرات و مشکلات میشود. با ادامه این روند، نورونها آسیب دیده و ارتباط خود را با یکدیگر از دست میدهند و در نهایت میمیرند.
دانشمندان معتقدند که برای اکثر افراد، پیری مغز و علت بیماری آلزایمر ناشی از ترکیب عوامل مختلفی مانند ژنتیک، سبک زندگی، روابط اجتماعی و محیطی است که در طول زندگی و در دراز مدت بر عملکرد مغز تاثیر میگذارد.
در کمتر از ۱ درصد موارد، آلزایمر ناشی از تغییرات ژنتیکی خاصی است که تقریبا تضمین میکند که فرد در آینده به این بیماری مبتلا خواهد شد.
در این مورد، بیماری بهطور معمول در میانسالی شروع میشود. در بررسی علت بیماری آلزایمر در سالمندان میتوان گفت که:
- توسعه بیماری سالها قبل از بروز اولین علائم شروع میشود.
- آسیب اغلب در ناحیهای از مغز که حافظه را کنترل میکند، به وجود میآید.
- آسیب به نورونها دارای یک الگوی مشخصی است که بزودی سایر قسمتهای مغز را نیز درگیر میکند.
- در مرحله آخر بیماری، مغز بهطور قابل توجهی کوچک میشود.
تمرکز بر نقش دو پروتئین، ما را به علت اصلی ابتلا به بیماری آلزایمر میرساند:
- پروتئین بتا آمیلوئید: این نوع پروتئین در واقع قطعهای از پروتئین بزرگتر است. وقتی این قطعات روی هم جمع میشوند، به نظر میرسد که اثر سمی روی نورونها دارند و ارتباط بین سلولهای مغزی را مختل میکنند.
تودههای ناشی از تجمع پروتئین بتا آمیلوئید، باعث تشکیل رسوبات بزرگی به نام پلاکهای آمیلوئید میشود که بر عملکرد سلولهای مغز تاثیر منفی میگذارد..
- پروتئینهای تاو: حمایت از سیستمهای انتقال داخلی تمام سلولهای مغز، اصلیترین وظیفه این پروتئینها است. این پشتیبانی برای عملکرد صحیح سلولها در حمل مواد مغذی و تامین مواد ضروری انجام میشود.
این در حالی است که بیماری آلزایمر، شکل و نحوه عملکرد پروتئینهای تاو را تغییر داده و آنها را به ساختارهای درهم تنیدهای تبدیل میکند. این گرهها و درهم تنیدگیها، سیستم حمل و نقل مواد مغذی توسط سلولها را مختل کرده و باعث آسیب به مغز میشوند.
تشخیص بیماری آلزایمر در سالمندان
حالا که با علت آلزایمر در سالمندان آشنا شدید، بهتر است برخی از علائمی که درباره بروز این بیماری به شما هشدار میدهند را نیز بدانید.
این کار به شما در پیشگیری از تشدید علائم آلزایمر و همچنین کاهش روند پیشرفت آن کمک میکند. برخی از رایجترین علائم تشخیص پیری مغز و بیماری آلزایمر در سالمندان شامل این موارد است:
- از دست دادن حافظه تا جایی که زندگی روزمره را مختل میکند. علائم آن نیز به صورت فراموش کردن موارد ساده مانند تاریخها یا رویدادهای مهم مشاهده میشود. در این شرایط فرد تمایل زیادی به یادداشت کردن امور برای به خاطر سپردن آنها دارد و سوالات تکراری میپرسد.
- توانایی برنامه ریزی یا حل مشکلات توسط فرد مبتلا، به یک چالش تبدیل میشود. به عنوان مثال فرد تمرکزی بر روی حسابهای مالی و نحوه پرداخت آنها ندارد.
- فرد مبتلا در انجام و تکمیل کارهای روزمره، مانند رانندگی به مقصد یک مکان آشنا، مدیریت بودجه و به خاطر سپردن قوانین بازی، با مشکل مواجه میشود.
- زمان یا مکان را گم میکند. مانند فراموش کردن اینکه کجا هست یا چگونه به مکانی که در آن حضور دارد، رسیده است.
- در درک تصاویر بصری و روابط محیطی، مانند خواندن مطالب یا درک فاصله موقعیتها، دچار مشکل میشود.
- ناتوانی در صحبت کردن یا نوشتن، مانند ناتوانی در شرکت در یک مکالمه و صدا زدن چیزها با نام اشتباه، از علائم آلزایمر است.
- کناره گیری از کار یا فعالیتهای اجتماعی، اغلب به دلیل خجالت یا شرم از تغییرات در حافظه و سایر مشکلات، فرد مبتلا را با مشکل مواجه میکند.
- در خلق و خو و شخصیت فرد مانند افسرده شدن، مضطرب شدن، ترس و مشکوک شدن، تغییراتی رخ میدهد.
سخن پایانی
آلزایمر یکی از رایجترین و شایعترین بیماریهای اعصاب و روان است که تاثیر زیادی بر زندگی فرد مبتلا به آن میگذارد. این بیماری بیشتر در سنین بالا رخ میدهد، بنابراین باید به دنبال علت آلزایمر در سالمندان باشیم.
این کار در پیشگیری از ابتلا به این بیماری و همچنین کاهش روند پیشرفت آن کمک میکند. علائمی زیادی وجود دارد که میتوانید با آگاهی از آنها، در مدیریت این بیماری به فرد مبتلا کمک کنید. با توجه به اهمیت این موضوع، در این مطلب به بررسی علت بیماری آلزایمر در سالمندان و علائم تشخیص این بیماری پرداختیم.