شاید در طول زندگی برای شما هم پیشآمده باشد که سردرد میگرنی را تجربه کرده باشید. این نوع سردرد شدید بوده و بسیار آزار دهندهتر از یک سردرد ساده است و باعث اختلال در فعالیتها میشود.
این بیماری ما را مجبور میکند که ساعتها در اتاق تاریک بدون سر و صدا و با چشمانی بسته دراز بکشیم. ما در مقاله سردرد میگرنی چیست؟ قصد داریم علائم و انواع سردرد میگرنی در بزرگسالان و کودکان و روشهای درمانی آن را به شما معرفی کنیم. پس در ادامه با مجله برین مگ همراه باشید.
سردرد میگرنی چیست؟
سردرد میگرنی اختلال عصبی است که باعث درد متوسط تا شدید در بیماران میشود و بین یک تا چند هفته ادامه دارد. این نوع درد از یک طرف سر و به صورت ضرباندار شروع میشود و بخشهای مختلفی از مغز را تحتتأثیر قرار میدهد.
به طور کلی سردردهای میگرنی با علائمی مانند موارد زیر همراه است:
- سرگیجه
- لرزش دستوپاها
- خستگی طولانیمدت
- حالت تهوع و استفراغ
- حساسیت شدید به نور و صدای بلند
سلولهای عصبی مغز افرادی که میگرن را تجربه میکنند، به راحتی توسط محرکهای محیطی و ژنتیکی تحریک میشوند. عوامل محیطی شامل:
- استرس
- تغییر آبوهوا
- تغییرات هورمونی
- نخوردن یک وعدهغذایی
- دهیدراته شدن بدن (کمآبی)
- عوارض بعضی از داروها
سردرد میگرنی باعث کمتحرکی، کاهش یادگیری و نداشتن شور و اشتیاق در کارهای روزمره ما میشود. این بیماری در شرایط خیلی وخیمتر ممکن است باعث افسردگی شدید، اختلال هراس، سکته مغزی و سایر بیماریها در طول زندگی ما شود.
و اما در ادامه برای آشنایی بیشتر با میگرن ببینیم هاله میگرن چیست؟ به علائمی که فرد قبل از سردرد میگرنی تجربه میکند، میگرن هالهای میگویند.
بیشتر مردم دنیا در حدود ۱۵-۳۰٪ قبل از درد دچار علائم میگرن میشوند. کسانی که دچار علائم قبل از سردرد نمیشود، بیشتر به حملات میگرنی دچار هستند. انواع علائم هاله میگرن شامل:
- تغییرات گذرای بینایی
- سوزنسوزنشدن صورت
- مشکل در صحبتکردن
- دیدهشدن خطوط زیگزاگی
برای حملات میگرنی میتوان چهار مرحله زیر را در نظر گرفت:
- قبل از درد که چند ساعت تا چند روز قبل سردرد اتفاق میافتد.
- درد همراه با هاله که هنگام سردرد اتفاق میافتد.
- دردی که زمان سردرد اتفاق میافتد.
- عوارض بعد از پایان سردرد میگرنی
البته همه افراد این مراحل را تجربه نمیکنند.
علت سردرد میگرنی چیست؟
هنوز با پیشرفت علم و شناخت روشهای جدید علت سردرد میگرنی ناشناخته است؛ ولی در مطالعات جدید مشخص شده که احتمالا مشکلات میگرن مربوط به ساقه مغز است.
در واقع سلولهای عصبی به نام نورون سیگنالهای الکتریکی را به نخاع و مغز ما میفرستند. این سلولهای حسی در سرتاسر بدن وجود داشته و وظیفه جمعآوری و انتقال اطلاعات را دارند.
این اطلاعات توسط سیگنالهایی و از طریق یک سری سلولهای عصبی به مغز ما ارسال میشود. ارتباط با مغز از طریق مسیرها و مراکز عصبی در پایه مغز به نام ساقه مغز اتفاق میافتد و ساقه مغز به کنترل خواب، ضربان قلب و تنفس کمک میکند.
چرا زنان بیشتر از مردان دچار میگرن میشوند؟
تصور میشود که تغییرات هورمونی در بعضی از این موارد نقش دارند: بعضی از زنان بعد از یائسگی، زمانی که تغییرات هورمونی کمتر است، سردرد میگرنی در آنها کم میشود.
در حالی که قبل از یائسگی، این تغییرات هورمونی زیادتر است و زنان سردردهای بدتری را تجربه میکنند. میگرن بیماری شایع است و ۳۳ درصد از زنان و ۱۳ درصد از مردان را در طول زندگی خود تحتتأثیر قرار میدهد.
ژنتیک و رابطه آن با سردرد میگرنی چیست؟
در بعضی از افراد، تغییرات ارثی در ژنها که جهش نامیده میشود. باعث ایجاد ابتلا به بیماری میگرن میشود. میگرن یک بیماری پیچیده است که از تعامل بین ژنها و برهمکنش بین خود ژنها و عوامل ناشناخته این بیماری ناشی میشود.
در مطالعات ژنتیکی (وراثت) خطر ابتلا به میگرن در کسانی که خانواده درجه اول آنها به این بیماری مبتلا است در مقایسه با جمعیت عمومی ۱.۵ تا ۴ برابر بیشتر است. کسانی در اثر ژنتیک به این بیماری مبتلا میشوند:
- از سنین خیلی پایین بیماری میگرن شروع میشود.
- تعداد حملات میگرنی در آنها بیشتر است.
- اکثر آنها در سنین پایین فقط علائم هاله را تجربه میکنند.
ناتوانی کودکان در میگرن چیست؟
میگرن یکی از شایعترین بیماریهای عصبی در کودکان است و میتواند باعث عدم حضور در مدرسه و ناتوانی قابلتوجهی در دوران کودکی ایجاد کند. همچنین میتواند برنامه کاری و خانوادگی والدین را مختل کند.
تخمین زده میشود که کودکان مبتلا به میگرن سالانه یک و نیم هفته، بیشتر از همسنهای خود کلاس درسی را از دست میدهند. میگرن میتواند در طول زندگی هر فردی تغییر کند. در حالی که تقریباً ۲۵٪ از کودکان مبتلا به میگرن تا سن ۲۵ سالگی بدون علائم میگرن خواهند بود و همچنین نیمی از آنها در سن ۵۰ سالگی علائم میگرن را خواهند داشت.
مطالعات جدیدی که روی سردرد میگرنی در اواخر کودکی تخمین زده شده، نشان میدهد که حدود ۱۰ درصد از کودکان بین ۶ تا ۲۰ سال به میگرن مبتلا هستند. این حملات میتوانند از سنین پایین شروع شوند و با افزایش سن مبتلا شدن به آنها افزایش یابد:
- ۳% در کودکان دو تا هفتساله
- ۵% درصد در سنین هفت تا یازده
- ۵% از پسران و ۱۰% از دختران در دوران بلوغ، سن یازده و بالاتر
میگرن در کودکان کمتر از بزرگسالان تشخیص داده میشود. سردرد یک بیماری رایج است و بهراحتی قابل رد است. میگرن یکی از پنج بیماری اصلی دوران کودکی است. اکثر کودکان مبتلا به سردرد یکی از علامتهای زیر را دارند:
- گوشدرد
- چشم درد
- آبریزش بینی
- افتادگی پلک
سردردهای مکرر میتواند باعث ناتوانی قابلتوجهی در کودک شما شود و تأثیر منفی بیماری میگرن بر کیفیت کلی زندگی کودک را نمیتوان دستکم گرفت. علائم بالینی ممکن است بسته به سن کودک متفاوت باشد:
نوزادان کمتر از دوازده ماه: ممکن است فقط قسمتهای “کوبیدن سر” را داشته باشند.
کودکانی که بهتازگی راه میروند: یک تا پنجساله، اغلب بیمار به نظر میرسند. آنها درد شکم، استفراغ، و میل به خوابیدن در یک اتاق تاریک دارند. آنها درد خود را با تحریکپذیری، تکاندادن یا گریهکردن بدون داشتن دلیل بیان میکنند.
کودکان در سنین مدرسه (سنین ۵ تا ۱۰ سال): سردرد و پیشانی، دردهای شکمی، تهوع، استفراغ، حساسیت به صدا، حساسیت به نور، سرگیجه، نیاز به خواب، پارگی، تورم مجرای بینی، تشنگی، تعریق زیاد، افزایش ادرار یا اسهال.
انواع سردرد میگرنی چیست؟
میگرن مزمن: این نوع سردرد باعث درد شدید میشود و گاهی اوقات بیشتر از ۱۵ روز و گاهی اوقات سه ما بیشتر طول میکشد.
میگرن قاعدگی: این سردرد قبل از قاعدگی شروع میشود و تا پایان طول دوره ادامه دارد.
میگرن هِمیپلژیک: یکی از نادرترین نوع میگرن است که در بیشتر وقتها علائم آن با سکته مغزی اشتباه گرفته میشود و باعث سرگیجه، اختلال در گفتار، و لمس بدن میشود.
میگرن با اورای ساقه مغز: در این نوع سردرد میگرنی فرد دچار اختلالات بینایی در اثر تحریک قسمتهای پسسری مغز میشود و علائم آن شامل:
- لکنتزبان
- تاری دید
- و در موارد نادر از دست دادن بینایی میشود.
میگرن شکمی: این نوع میگرن بیشتر در کودکان زیر ۱۵ سال رخ میدهد و حملات میگرنی باعث درد شکم و عملکرد نامنظم روده و گوارش میشود و ممکن است بعضیاوقات با سندروم روده تحریکپذیر اشتباه گرفته شود.
میگرن چشمی: نوعی میگرن است که باعث کاهش بینایی چشم یا ازدستدادن بینایی در یکچشم میشود که حداقل بعد از چند ساعت فرد بینایی خود را به دست میآورد.
میگرن دهلیزی: در این نوع میگرن فرد مبتلا دچار سرگیجه شدید، عدم تعادل بدن، و عدم صحبتکردن بهدرستی میشود. از علائم دیگر این نوع میگرن میتوان به لرزش دست و پاها، احساس سبکی یا سنگینی در سر نیز اشاره کرد.
گزینههای دارویی درمانی و پیشگیرانه برای سردرد میگرنی
مطالعات نشان میدهد ۳۸ درصد افراد از درمانهای پیشگیرانه سود میبرند. زمانی که فرد ۴ روز یا بیشتر به سردردهای میگرنی دچار میشود و نمیتواند فعالیتهای روزانه خود را انجام دهد باید به فکر درمانهای پیشگیرانه باشد.
درمانهای پیشگیرانه معمولاً باتوجهبه شرایط بیمار و با مشورت پزشک انجام میشود.
بعضی از روشهای درمانی که میتوان استفاده کرد، عبارتند از:
- داروهای مسکن
- داروهای ضدافسردگی، ضد صرع
- بوتاکس
- CGRP
- rTMS