ما در مجله تخصصی مغز و اعصاب برین مگ قصد داریم که در ادامه این مطلب برای شما انواع سردرد را توضیح دهیم.
آیا شما هم هر چند وقت یک بار دچار سردرد می‌شوید و احساس نگرانی می‌کنید؟ اگر جواب شما به این سؤال بله است باید بدانید که انواع سردرد وجود دارد و علت، شدت و زمان درد آن در هر فرد متفاوت می‌باشد.
سردرد در سرتاسر جهان و برای هر سنی، قوم و نژادی ممکن است اتفاق بیفتند و تعداد بسیار زیادی از مردم برای درد قسمت‌های مختلف سر خود به پزشک مغز و اعصاب مراجعه می‌کنند.
انواع مختلفی از سردردها وجود دارند که سردرد تنشی یکی از شایع‌تر آن‌ها است؛ بنابراین بیشتر سردردها به هیچ عنوان خطرناک نیستند؛ ولی انواع خاصی وجود دارد که می‌تواند نشانه یک بیماری خیلی جدی باشد.
هر سردرد علائم خاص خودش را دارد و به دلایل مختلفی رخ می‌دهند. اگر شما سردردهای مداوم را تجربه می‌کنید باید حتماً به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا بهترین راه درمانی را برای شما تجویز کند.
سردرد چیست؟
اغلب سردرد، دردی است که سر یا صورت را تحت تأثیر قرار می‌دهد و اغلب به عنوان ضربان دار، کسل کننده و جرقه‌ای می‌باشد. سردرد از نظر شدت، محل و زمان طول کشیدن درد می‌تواند در هر فردی متفاوت باشد.
علت اصلی سردرد چیست؟
میلیون‌ها نورون عصبی، اعصاب و رگ‌های خونی در سر ما وجود دارند. در هنگام سردرد عوامل متعددی عصب‌های خاصی را در مغز فعال می‌کنند که بر عضله‌ها، سلول‌های عصبی و رگ‌های خونی اثر گذار هستند. این عصب‌ها سیگنال‌های درد را به مغز شما ارسال می‌کنند و باعث درد در ناحیه‌ی سروصورت شما می‌شود.
انواع سردرد
سردردها انواع مختلفی دارد که به دو دسته تقسیم بندی می‌شوند:
- سردردهای اولیه: این سردردها براثر عوامل محیطی مانند فعالیت پیش از اندازه، استرس و قرار گرفتن در معرض آفتاب اتفاق می‌افتند. بعضی از افراد ممکن است دارای ژن‌هایی باشند که آن‌ها را در معرض سردردهای اولیه قرار می‌دهد.
انواع سردرد اولیه را ما برای شما به طور کامل توضیح داده‌ایم که شامل موارد زیر است:
- سردرد تنشی
در این نوع سردرد شما احساس می‌کنید که یک نوار سفت اطراف پیشانی شما را گرفته است و احتمال دارد که به طور میانگین بین ۱-۲ بار در ماه اتفاق بیفتند؛ بنابراین سردرد تنشی را یک سردرد مزمن نیز می‌شناسند.
اگر شما به سردرد تنشی مبتلا هستید احتمال دارد که یک احساس بی حوصلگی و دردناک را در اطراف پیشانی و گاهی اوقات در تمام نواحی مختلف سر خود داشته باشید در بیشتر موارد استرس سردرد تنشی را تحریک می‌کند.
علائم سردرد تنشی شامل موارد زیر است:
- الکل
- فشار دادن دندان‌ها روی هم دیگر
- کم آبی
- سیگار کشیدن
- سرما خوردگی
- حذف کردن وعده غذایی
- سردرد خوشه ای
ممکن است سردردهای خوشه‌ای همراه با درد شدیدی در اطراف چشم‌ها و پشت پلک در یک طرف صورت اتفاق بیفتند و معمولاً به صورت خیلی ناگهانی بروز می‌کنند. در صد بسیار کمی از افراد، هاله‌هایی مانند فلش زدن نور را می‌بینند.
معمولاً سردردهای خوشه‌ای در خواب هم اتفاق می‌افتند و آن قدر شدید هستند که شما را از خواب بیدار می‌کنند. درد در ناحیه‌ی سر بعد از زمان ۵-۱۰ دقیقه شدیدتر می‌شود و در بیشتر مواقع بین ۳۰ دقیقه تا ۲ ساعت طول می‌کشد.
علائم سردرد خوشه‌ای عبارتند از:
- افتادگی پلک‌ها
- اشک پیش از اندازه از یک طرف چشم
- قرمز شدن چشم
- آبریزش بینی
- بی قراری
- حالت تهوع و استفراغ
یک سری سردردهای خوشه‌ای هستند که بیشتر در فصل پاییز و بهار رخ می‌دهند و فرد در فصل‌های دیگر این سردردها را تجربه نمی‌کند همچنین ۳ برابر مردان بیشتر از زنان به این نوع سردرد مبتلا می‌شوند.
- میگرن
یک اختلال عصبی است که باعث دردهای عمیق و ضربان دارد در یک طرف سر می‌شود و معمولاً بین ۴ تا ۷۲ ساعت ممکن است که ادامه داشته باشد و به طور قابل توجهی فعالیت روزانه شما را دچار اختلال می‌کند.
تشخیص صحیح میگرن می‌تواند در وهله اول از بروز سردردهای شدید جلوگیری کند. سردرد میگرنی می‌تواند بین یک تا دو هفته طول بکشد.
از علائم میگرن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دردهای تبش دارد در یک طرف سر
- حساسیت به نور و صداهای بلند
- حالت تهوع و استفراغ
حدود یک سوم از افراد مبتلا به میگرن قبل از سردرد اختلالات بینایی را تجربه می‌کنند که به آن هاله میگرنی می‌گویند و شامل علائم زیر می‌باشد:
- دیدن چراغ‌های چشمک زن
- خطوط زیگزاگی
- میدان دید تونلی
- نقطه‌های کور
میگرن در بیشتر مواقع ممکن است زمینه ارثی داشته باشد و یا می‌تواند در اثر اختلالات سیستم عصبی مانند سکته مغزی ایجاد شده باشد این بیماری به دلیل اختلالات هورمونی در زنان شایع‌تر از مردان است.
افرادی که استرس و اضطراب زیادی را در طول زندگی خود تجربه می‌کنند بیشتر در معرض ابتلا به میگرن قرار می‌گیرند.
- سردرد همی کرانیا
یک نوع سردرد خیلی شدید است که با سردرد میگرن و خوشه‌ای متفاوت می‌باشد و درد ناشی از این نوع سردرد به صورت غیر عادی و فقط در یک طرف سروصورت اتفاق می‌افتد در واقع این اصطلاح به معنای درد در نیمه سر می‌باشد.
این نوع سردرد شدید معمولاً دائمی است و شما آن را هر روز تجربه می‌کنید و روزی نیست که شما بدون درد نباشید. در بعضی مواقع شما درد یکسانی را تجربه می‌کنید و با مرور زمان شدت درد افزایش پیدا می‌کند سردرد همی کرانیا در زنان بیشتر از مردان رخ می‌دهد.
از علائم این نوع سردرد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اشک در یک طرف چشم
- آبریزش بینی
- قرمزی چشم
- عرق کردن در ناحیه پیشانی
- کوچک شدن مردمک چشم
- بی حوصلگی
- سردرد برش یخ
سردردهای یخ چینی با دردهای کوتاه، تیز و شدید در سر شما ایجاد می‌شوند که تنها چند ثانیه بیشتر طول نمی‌کشند. این سردردها احتمال دارد که در هفته یک یا دوباره بروز کنند و بدون هاله ظاهر شوند و اغلب به صورت ضربه‌های کوبنده رخ می‌دهند.
معمولاً سردردهای یخ چینی در قسمت‌های مختلف سر شما پخش می‌شوند و اگر شما همیشه در یک نقطه احساس درد می‌کنید ممکن است که ناشی از یک بیماری زمینه‌ای یا مشکل جدی باشد.
- سردرد رعد و برقی
سردرد رعد و برقی باعث درد شدید در ناحیه سر می‌شود که به صورت خیلی ناگهانی اتفاق می‌افتد و درد آن به آهستگی شروع نمی‌شود این نوع سردرد می‌تواند بسیار خطرناک و ناشی از یک مشکل پزشکی باشد که می‌تواند زندگی شما را تهدید کند. علائم این سردرد شامل موارد زیر است:
- استفراغ و حالت تهوع
- غش کردن
- درد در هرجایی از سر شما ممکن است اتفاق بیفتد
- درد شدید ناحیه گردن
این نوع سردردها معمولاً بین ۳۰-۶۰ ثانیه به بدترین حالت ممکن خود می‌رسند و بعضی از مواقع ممکن است که حدود یک ساعت هم طول بکشد و درد آهسته از بین برود در موارد خیلی نادر احتمال دارد که بین ۱-۲ هفته طول بکشد.
سردردهای ثانویه: معمولاً این سردردها ناشی از یک وضعیت پزشکی و بیماری زمینه‌ای هستند که بیشتر آن‌ها خطرناک نیستند و بعد از درمان بیماری برطرف می‌شوند. این نوع سردردها مزمن و پایدار هستند و اغلب بیشتر از ۱۵ روز طول می‌کشند.
انواع سردردهای ثانویه شامل موارد زیر است:
- سردرد سینوسی
گاهی اوقات انواع سردرد نتیجه یک واکنش آلرژیک می‌باشد و درد این نوع سردردها در جلوی سر شما اتفاق می‌افتد. در بعضی از مواقع پزشکان این نوع سردرد را با سردردهای میگرن اشتباه می‌گیرند و معمولاً افراد مبتلا به آلرژی و حساسیت‌های مزمن فصلی به این سینوزیت‌ها و سردردها مبتلا هستند.
- سردرد هورمونی
بعضی از افراد ممکن است در اثر تغییرات هورمونی سردردهایی را تجربه کنند. این نوع سردردها در بیشتر مواقع با قرص‌های ضد بارداری که بر سطح استروژن تأثیر می‌گذارند، شدیدتر می‌شوند.
چرخه‌های قاعدگی نامنظم ممکن است ابتلا به سردردهای میگرنی را بیشتر کنند این موضوع می‌تواند چند روز قبل از عادت ماهیانه و تا سه روز بعد از آن یا در زمان تخمک گذاری اتفاق بیفتد.
- سردرد کافئینی
نوشیدنی‌های دارای کافئین مانند قهوه و چای بر جریان خون رسانی مغز شما تأثیر مخرب می‌گذارد و باعث درد در ناحیه سر شما می‌شود. همچنین ترک کافئین نیز می‌تواند یکی از علت‌های سردرد باشد افرادی که به میگرن مبتلا هستند به دلیل مصرف کافئین بیشتر در معرض خطر سردرد می‌باشند.
زمانی که عادت به مصرف قهوه یا چای دارید مغز خود را در معرض مقدار کمی کافئین قرار دهید؛ زیرا اگر کافئین را مصرف نکنید احتمال دارد که دچار سردرد شوید. ا
ین انواع سردرد به این دلیل رخ می‌دهد که کافئین ترکیبات شیمیایی مغز را دچار تغییرات می‌کند و ترک کردن آن باعث سردرد شدید می‌شود.
- سردردهای ناشی از فعالیت زیاد
فعالیت‌های بیش از اندازه مانند وزنه برداری و دویدن محرک‌های سردرد می‌باشند. این ورزش‌ها باعث افزایش جریانات خون در جمجمه و منجر به سردرد ضربانی در دو طرف سر می می‌شوند. سردردهای ناشی از فعالیت و ورزش کردن بیشتر از ۱-۲ ساعت طول نمی‌کشند.
اگر این نوع سردرد بیشتر از چند روز طول کشید حتماً به یک پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید؛ زیرا ممکن است به دلایل مختلف دیگری ایجاد شده باشد.
- سردرد ناشی از فشار خون بالا
فشار خون بالا باعث خون رسانی پیش از اندازه در رگ‌های خونی می‌شود و می‌تواند فرد را به سردردهایی در ناحیه بالایی سر دچار کند که یک زنگ هشدار اورژانسی است و در هر دو طرف سر اتفاق می‌افتد و اغلب ضربان دار هستند.
شما می‌توانید با درمان فشار خون به بهتر شدن سردردهای خود کمک کنید.
سردردهای ناشی از مصرف بیش از اندازه دارو
به این نواع سردردهای ناشی از مصرف بیش از اندازه دارو می‌باشد و به سردردهای برگشتی نیز معروف است و باعث احساس بی حوصلگی و درد شدید؛ مانند میگرن می‌شود. اگر شما به صورت مداوم از داروهای مسکن بدون نسخه استفاده می‌کنید بیشتر در معرض خطر این نوع سردردها می‌باشید.
این سردردها معمولاً بیشتر ۱۵ روز طول می‌کشند و داروهای مسکن که باعث سردرد می‌شوند شامل موارد زیر است:
- استامینوفن
- ناپروکسن
- ایبوپروفن
- آسپرین
- سردردهای ستون فقرات
انواع سردردهای نخاعی به دلیل خارج شدن مایع نخاعی از شکاف یا سوراخ‌های کوچکی که در مهره‌ها وجود دارد و غشاهایی که طناب نخاعی را احاطه می‌کنند رخ می‌دهند. عبور کردن مایع نخاعی باعث فشار به مغز و نخاع می‌شود که یکی از دلایل بروز سردرد است.
اغلب سردردهای نخاعی طی ۴۸-۷۲ ساعت بعد از بی حس شدن نخاع ظاهر می‌شوند. این سردردها در قسمت‌هایی از مغز که شامل موارد زیر است اتفاق می‌افتند:
- پیشانی و اطراف آن
- قسمت بالایی گردن
- پشت سر
سردردهای اولیه باعث مرگ نخواهند شد ولی می‌توانند در صورت درمان نشدن باعث درد شدید می‌شوند و فعالیت‌های روزانه شما را دچار اختلال کنند این نوع سردردها معمولاً در صورت تشخیص درست قابل مدیریت کردن و درمان هستند.
بیشتر سردردها را می‌توان با تغذیه مناسب و ورزش کردن درمان کرد؛ ولی بعضی دیگر از افراد نیاز به درمان‌های دارویی دارند. اگر شما سردردهای شدید را تجربه می‌کنید حتماً به یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
