شاید برای شما هم پیش‌آمده باشد که خودتان یا یکی از اعضای خانواده‌تان تشنج را تجربه کرده باشید و خیال کنید که به بیماری صرع مبتلا هستید.
اما انواع تشنج وجود دارد که دلیل آن بیماری صرع نمی‌باشد. گاهی اوقات بیماری‌های مانند تب بالا، سکته مغزی، افت شدید قند خون می‌تواند علت تشنج باشد. سالیانه افراد زیادی دچار تشنج می‌شوند که از هر ۱۱ نفر، ۲ نفر آن‌ها دچار بیماری صرع هستند.
این بیماری در مردان شایع‌تر از زنان می‌باشد. ما در این مطلب از مجله تخصصی مغز و اعصاب برین مگ قصد داریم که انواع تشنج را برای شما توضیح دهیم، پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
تشنج چیست؟
تشنج هنگامی اتفاق می‌افتد که نورون‌های مغزی کارشان را به درستی انجام نمی‌دهند و باعث قطع سیگنال‌های الکتریکی در مغز می‌شوند اگر تشنج با تعداد دفعات بیشتر اتفاق بیفتد؛ باعث گرفتگی عضلات سروگردن و آسیب‌هایی به مغز شما می‌شود.
تشخیص تشنج شامل تصویر برداری، آزمایش‌ها و استفاده از دستگاه الکتروانسفالوگرافی (EEG) می‌باشد. برای آشنایی بیشتر باد تشنج می‌توانید مقاله تشنج چیست؟ را بخوانید.
انواع تشنج
تشنج انواع مختلفی دارد که هرکدام از آن‌ها روی بخش‌های مختلفی از مغز اثر می‌گذارند که شامل موارد زیر می‌باشد:
۱) تشنج عمومی
تشنجی است که باعث عدم تعادل مدارهای باز دارنده الکتریکی در مغز می‌شود و آن‌قدر گسترده است که دو نیم کره چپ و راست سر را در بر می‌گیرد؛ تشنج عمومی به چند دسته متخلف تقسیم بندی می‌شود:
۱. تشنج غیبت
این تشنج بدون بیهوشی می‌باشد و فرد به یک نقطه خیره می‌شود، یا رؤیاپردازی می‌کند. این تشنج معمولاً بیشتر از ۳۰ ثانیه طول نمی‌کشد و فرد می‌تواند به فعالیت‌های روزانه خود ادامه دهد. از علائم این تشنج می‌توانید به موارد زیر اشاره کنید:
- بالا رفتن ضربان قلب
- سریع نفس کشیدن
- جویدن ناخن یا پوست دست
- نبض زدن پلک
علائم تشنج غیبت درکودکان
گاهی اوقات خانواده، کودکان نگران این هستند که شاید این نوع تشنج را در فرزند خود تشخیص نمی‌دهند؛ ولی این تشنج به صورت خفیف اتفاق می‌افتد و زمان آن آن‌قدر کوتاه است که برای والدین تشخیص آن را سخت می‌کند.
در اغلب موارد این نوع تشنج با استرس اشتباه گرفته می‌شود و اگر به صورت مداوم اتفاق بیفتد باعث کاهش یادگیری در کودکان می‌شود و تا زمانی که فرد بیمار دارو مصرف نکند، استرس آن ادامه دارد.
۲. انواع تشنج تونیک و کلونیک
در این تشنج سیگنال‌های الکتریکی به صورت ناگهانی خالی می‌شوند و فرد بیمار هوشیاری‌اش را به طور کامل از دست می‌دهد این تشنج اغلب از سی ثانیه تا یک دقیقه ادامه‌دار می‌باشد؛ ولی اگر بیشتر طول کشید حتماً باید با اورژانس پزشکی تماس بگیرید.
- فاز تونیک
در مرحله تونیک فرد بیمار اول دچار گرفتگی شدید عضلات در بدن می‌شود و تعادل خودش را از دست می‌دهد و بیهوش می‌شود. علائم حمله یونیک می‌توانیم به چند موارد زیر اشاره کنیم:
- از دست دادن ادرار
- بی اختیاری روده
- گاز گرفتن زبان
- فاز کلونیک
زمانی اتفاق می‌افتد که تمام بدن فرد بیمار دچار لرزش شدید می‌شود و کف از دهانش بیرون می‌آید و بعد از گذشت مدت کوتاهی هوشیاری خودش را به دست می‌آورد.
علائم بعد از هوشیاری
در این دوره فرد ممکن است نتواند به سؤال‌های شما واکنش نشان دهد و جواب درستی را بدهد در این تشنج فرد بیمار احساس خستگی و بدن‌درد دارد. این حمله باعث آسیب به سلول‌های عصبی در مغز می‌شود.
۳. تشنج آتونیک
این حمله در کودکان کمتر از بزرگسالان می‌باشد در این تشنج فرد بیمار ضریب هوشیاری کمتری را دارد و ممکن است که داروهای ضد تشنج روی بدن شان اثر نکند.
در این مرحله ممکن است که شخص بیمار کنترل دست و پای خود را از دست می‌دهد این حمله اغلب کمتر از ۲۰ ثانیه طول می‌کشد؛ ولی گاهی اوقات تشنج آتونیک پشت سرهم اتفاق می افتد برای جلوگیری از ضربه خوردن سر، از یک بالشت نرم یا یک کلاه محافظ استفاده کنید.
۴. تشنج میوکلونیک
شروع این بیماری اغلب در کودکی اتفاق می‌افتد و این تشنج به تشنج‌های صرع هم معروف است. این حمله باعث لرزیدن شدید دست و پا در بدن می‌شود. گاهی اوقات این تشنج را با تیک‌های عصبی و استرسی اشتباه می‌گیرند.
۲) انواع تشنج کانونی
زمانی اتفاق می‌افتد که نورون‌های عصبی در یک نیم‌کره از مغز فعالیت را به درستی انجام نمی‌دهند و باعث قطع سیگنال‌های الکتریکی در مغز به صورت موقت می‌شوند.
تشنج کانونی در بعضی از مواقع بر روی حس دیداری اثر می‌گذارد و باعث نابینایی در چشم می‌شود یا باعث اسپاسم‌هایی در یک یا چند نقطه از بدن می‌شود. دوتا از مهم‌ترین تشنج کانونی شامل موارد زیر می‌باشد:
تشنج کانونی آگاهانه: در این تشنج فرد هوشیاری خودش از دست نمی‌دهد.
تشنج کانونی بدون آگهی: در این تشنج فرد هوشیاری خودش از دست می‌دهد
گاهی اوقات تشنج کانونی در یک عضو از بدن باقی می‌ماند؛ ولی ممکن است در بعضی از موارد به تمام نقاط مختلف سر گسترش پیدا می‌کند و به تشنج عمومی تبدیل می‌شود. انواع تشنج کانونی به سه دسته تقسیم‌بندی می‌شوند:
۱. تشنج کانونی ناشناخته با آگاهی
در این تشنج فرد هوشیاری خودش را اغلب از دست نمی‌دهد، گاهی اوقات این تشنج به صورت پشت سرهم اتفاق می‌افتد.
گاهی اوقات ممکن است این تشنج تمام نقاط مختلف مغز را در گرفته و شخص بیمار چند دقیقه‌ای بدون اینکه هیچ واکنشی از خودش نشان دهد، به یک نقطه خیره می‌شود. همچنین در بعضی از موارد نادر احساس سبکی و گیجی نیز در سرخود دارد.
از علائم تشنج کانونی ناشناخته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رفتارهای نامناسب مانند درآوردن یا پاره کردن لباس‌ها
- برداشتن اشیا بدون هدف خاصی
- عرق کردن زیاد
- از دست دادن بینایی
- حالت تهوع شدید
این تشنج معمولاً بیشتر از پنج دقیقه طول نمی‌کشد.
کمک‌هایی که می‌توانید برای بیمار انجام دهید عبارتند از:
- از آن چشم برندارید و مراقب کارهای آن باشید که به خودش صدمه نزند.
- آن را از استرس دور کنید.
- بعد از بهوش آمدن کنار آن باشید.
۲. تشنج ناشناخته بدون آگاهی
در این نوع از تشنج فرد هوشیاری خودش را کاملاً از دست می‌دهد و درک درستی از اطراف پیرامون خود ندارد، این تشنج دو دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد.
از علائم این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خیال پردازی
- جیغ زدن
- گریه کردن
- خندیدن بدون دیل
- تکان دادن سر و گرفتی عضلات صورت و بدن
۳. انواع تشنج ژلاستیک و داکریستیک
این تشنج‌ها از غده هیپوتالاموس مغز که کنترل تمام بدن را در اختیار دارند شروع می‌شوند. تشنج ژلاستیک باعث خندیدن بی‌دلیل می شود و داکریستیک باعث گریه شدید در فرد بیمار می‌شود.
در این انوع از تشنج‌ها فرد بیمار هوشیاری خودش را از دست نمی‌دهد. از انواع دیگر تشنج می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۴. تشنج اتونومیک
این تشنج به صورت ناگهانی ظاهر می‌شوند و بیشتر سیستم گوارشی را تحت تأثیر خود قرار می‌دهند. از علائم این بیماری می‌توانید به موارد زیر اشاره کرد:
- معده درد
- احساس تهوع
- ضربان قلب تند
- احساس خفگی
۵. تشنج‌های عاطفی
در این نوع تشنج شخص بیمار رفتارهای عجیبی از خود نشان می‌دهد. مثلاً ممکن است چیزهایی را در خیال خودش ببیند که در دنیای واقعی وجود ندارد یا بدون دلیل شروع به خندیدن می‌کند. در بعضی از موارد انواع تشنج باعث ترس و وحشت زدگی نیز می‌شود.
۶. انواع تشنج حرکتی
در این نوع تشنج اغلب فرد بیمار دچار لرزش شدید در قسمتی از بدن خود مانند دست‌ها، پاها، بازوها و دیگر اندام بدن می‌شود. این تشنج طی مراحلی خودش به پایان می‌رسد.
۷. تشنج حسی
فرد بیمار در قسمتی از بدن خود احساس سستی و بی حسی می‌کند. از علائم این تشنج می‌توان به دیدن نورهای ستاره یا زنگ‌زدن گوش اشاره کرد.
انواع تشنج‌ها می‌توانند با هاله باشند افرادی که دچار علائمی قبل از تشنج می‌شوند به این تشنج‌ها هال‌دار معروف نیز می‌گویند. این افراد می‌توانند بعد از بروز تشنج اقدامات لازم را انجام دهند. از علائم‌هاله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شنیدن صداهایی در گوش
- وزوز گوش
- سرگیجه
- از دست دادن بینایی
ما در این مقاله انواع تشنج را برای شما توضیح داده‌ایم پس بهتر است نوع تشنج خود را بشناسید و از پزشک متخصص خود بخواهید که بهترین راه درمانی را برای شما تجویز کنند؛ تشکر می کنیم که تا انتهای مقاله با ما همراه بودید.
