در این مطلب از مجله تخصصی مغز و اعصاب برین مگ قصد داریم اختلال هراس را برای شما توضیح دهیم.
آیا گاهی اوقات احساس ترس و اضطراب شدیدی را تجربه میکنید؟ احساس میکنید که ضربان قلبتان خیلی سریع میتپد و به سختی میتوانید نفس بکشید یا دائم عرق میکنید و دستانتان به شدت میلرزد اگر این چنین است شما به اختلال هراس مبتلا هستید.
علائم اختلال هراس که به آن حملات پانتیک نیز میگویند میتواند خیلی ترسناک باشد. بعضی از افرادی برای اولین بار دچار حمله پانتیک میشوند بر این باورند که دچار حمله قلبی شدهاند.
اگر این حملات بدون هیچ هشدار قبلی اتفاق بیفتد و چنددقیقهای ادامه دار باشد ممکن است شما به اختلال هراس مبتلا باشید.
اما شما تنها نیستید در واقع اختلال هراس ۶ میلیون بزرگسال را سالانه در ایالت متحده آمریکا تحت تأثیر خودش قرار میدهد که تقریباً ۲-۳ درصد از جمعیت ایالت متحده میباشد.
اختلال هراس چیست؟
این اختلال هراس زمانی اتفاق میافتد که موجی از ترس و نگرانی شدید، بدون هیچ هشدار قبلی به شما حمله میکند این احساس اضطراب و استرس شدید را به عنوان حملات پانتیک میشناسند.
علائم حمله پانتیک در بیشتر موارد شامل تپش قلب، تعریق بیش از اندازه و سرگیجه است.
در حملات پانتیک ممکن است دستهایتان بی حس شود که این امر باعث میشود که شما احساس کنید دچار سکته و حملات قلبی شدهاید.
حملات پانتیک خطرناک نیستند؛ اما باعث احساس ترس در فرد مبتلا به اختلال هراس میشوند ممکن است که شما احساس کنید هیچ کنترلی بر روی بدن خود ندارید.
تعداد دفعات و شدت علائم حمله پانتیک در هر فردی متفاوت است و همه افراد علائم و حملات یکسانی را تجربه نمیکنند.
تعداد زیادی از مردم فقط به یک یا دو حمله را در طول زندگی خود تجربه میکنند و وقتی که موقعیت استرس زا به پایان رسید، مشکل اختلال هراس آنها برطرف میشود.
اما اگر حملات پانتیک شما به صورت غیره منتظره اتفاق بیفتد و دورههای طولانی را در ترس و اضطراب از حملههای دیگر سپری کرده باشید ممکن است که به اختلال پانتیک مبتلا باشید.
تفاوت میان حملات پانتیک و حملات اضطرابی چیست؟
تفاوت اصلی این است که بعضی از عوامل استرس زا در زندگی باعث حملههای اضطرابی میشوند و ممکن است به تدریج اتفاق بیفتند.
در حالی که حملههای پانتیک بدون هیچ هشدار قبلی و ناگهانی رخ میدهند.
اضطراب معمولاً باعث علائم فیزیکی مانند تپش قلب و درد معده میشود و شدت این علائم خیلی کم است.
اما حملات پانتیک با علائم بسیار شدید و غیر قابل کنترلی طول میکشند.
اختلال پانتیک چیست؟
اختلال پانتیک یک اختلال اضطرابی محسوب میشود و شامل حملههای ناگهانی و غیرمنتظرهای میشود. یکی از دلایل اصلی اختلال هراس میباشد.
حملات معمولاً غیر منتظره رخ میدهند و به علت سلامت روان و وضعیت جسمی نیستند و در بیشتر موارد محرکهای خاصی ندارند.
سه نوع حمله پانتیک وجود دارد که شامل موارد زیر است:
بدون نشانه که بدون هیچ علت مشخصی رخ میدهد.
نشان داده شده با محرک خاصی و پیشبینیشده باعث حمله میشود.
مستعد موقعیتی خاص. این حمله میتواند جواب به یک محرک خاص باشد یا توسط آن ایجاد نشود.
اختلال هراس چقدر شایع است؟
حملههای پانتیک بسیار رایج هستند و هرساله حدود ۱۱ درصد از مردم ایالت متحده آمریکا تقریباً یک حمله را تجربه میکنند.
حدود ۲-۳ درصد از مردمان ایالت متحده آمریکا به اختلال هراس مبتلا هستند و در زنان دوبرابر بیشتر از مردان اتفاق میافتد.
علائم اختلال هراس چیست؟
در حالی که حملات پانتیک به طور میانگین کمتر از چند دقیقه طول میکشند؛ اما بعضی از افراد هستند که حملات طولانیتری را تجربه میکنند. گاهی اوقات این حملهها میتواند ۱۰ دقیقه یا بیشتر طول بکشد؛ ولی در شرایط خیلی نادر یک ساعت یا بیشتر ادامه دار هستند.
علائم اختلال هراس، میتواند روانی و جسمی باشد که شامل موارد زیر است:
علائم فیزیکی
- تپش قلب شدید
- لرزش اندامهای بدن
- تنگی نفس
- سرگیجه
- سبکی سر
- غش
- حالت تهوع و معده درد
- احساس سوزنسوزنشدن پوست
- علائم روانی حملههای پانتیک شامل موارد زیر است:
- احساسات غیر واقعی
- تغییرات شخصیتی
- احساس تنگی نفس
- ترس از دست دادن کنترل بدن خود
فکر کردن به حملههای پانتیک میتواند به اندازه خود حملاتی که اتفاق میافتند شدید باشند و شما همیشه نگران این هستید که حمله کی و کجا قرار است که اتفاق بیفتد.
برای بعضی از افراد حملههای پانتیک میتواند زندگی روز مره آنها را دچار اختلال کند.
این حملات در بیشتر مواقع مانع از خرید مواد خوراکی، رانندگی و ترک خانه میشوند.
اما تمامی این عوامل با درمان مناسب قابل کنترل و مدیریت هستند.
چه عواملی باعث حملات پانتیک ناشی از اختلال هراس میشود؟
محققان نمیدانند دقیقاً چه عواملی باعث حملات پانتیک در بعضی از افراد میشوند.
مغز و سیستم عصبی بدن شما نقش مهمی در کنترل استرس و اضطراب دارد. بعضی از محققان بر این باورند که ممکن است یک ناحیه از مغز به نام آمیدگال که وظیفه پردازش احساسات عاطفی را برعهده دارد علت اختلال هراس باشد.
آنها همچنین بر این معتقدند که عدم تعادل شیمیایی در اسید گاما، کورتیزول، سرتونین و آمینوبرتریک نقش مهمی را در ایجاد حملات پانتیک ایفا کنند.
خطر ابتلا به حملات پانتیک در اختلال هراس در صورت داشتن موارد زیر بیشتر میشود:
سابقه خانوادگی
اختلال هراس در بیشتر مواقع در خانوادهها دیده میشود اگر یکی از بستگان نزدیک شما مانند والدین یا خواهر و برادر به این نوع اختلال اضطرابی مبتلا شوند. خطر ابتلا به حملات پانتیک در شما تا ۴۰ درصد افزایش پیدا میکند.
وضعیت سلامت روان
افرادی که دارای انواع دیگری از اختلالات اضطرابی و افسردگی مبتلا هستند پیشتر در معرض اختلال پانتیک قرار میگیرند.
تجربههای ناگوار دوران کودکی
افرادی که در سنین ۱-۱۷سالگی دچار آسیبهای ناگوار زندگی شدند ممکن است در دوران بزرگسالی به حملات پانتیک مبتلا شوند.
چه محرکهایی باعث حملات پانتیک میشود؟
اغلب افراد معمولاً بدون هیچ گونه محرکی حملات پانتیک در آنها اتفاق میافتد. ولی افرادی که فوبیا را تجربه میکنند ممکن است در برابر عوامل محرک زا فوبیای خود قرار میگیرند دچار حملات پانتیک شوند.
برای مثال فردی که به فوبیای تریپانوفوبیا یعنی ترس شدید از سوزن مبتلا است، هنگامی که مجبور به آزمایش خون باشد به حملات پانتیک دچار میشود.
یکی از معیارهای شناخت اختلال هراس این است که حملات پانتیکی محرک خاص و شناسایی شدهای ندارند.
اختلال هراس را چگونه تشخیص میدهند؟
ممکن است روان پزشک شما درباره علائم و سابقه خانوادگی و پزشکی سؤالاتی را بپرسد. در بیشتر موارد آزمایشهایی را برای رد سایر بیماریهای که علائم یکسان با حملات پانتیک دارند برای شما تجویز میکنند.
بیماریهای قلبی، تیروئید مشکلات تنفسی علائم مشابهی با حملات پانتیک دارند.
اگر هیچ گونه علت فیزیکی وجود نداشت ممکن است که پزشکان علائم و عوامل خطر بیماری شما را تشخیص دهند.
همچنین زمانی که حملات پانتیک بیشتر از یک ماه طول بکشد و یک یا دو مورد از موارد زیر را دارید ممکن است که روان پزشک اختلال هراس را برای شما تشخیص بدهد:
- نگرانیهای مداوم درباره حملات پانتیک شدیدتر
- اجتناب از مکانها و رفتارهایی که ممکن است باعث حملات پانتیک در شما شود.
اختلال پانتیک یا هراس چگونه درمان میشود؟
روانی درمانی را که با نام گفتار درمانی نیز میشناسند اصطلاحی برای انواع روشهای درمانی است که هدف آن تغییر احساسات و شناسایی فکرها و رفتارهای ناسالم است.
انواع درمان اختلال پانتیک شامل موارد زیر است:
درمان شناختی رفتاری
فرد افکار و احساست خود را با یک مشاوره درمانی در میان میگذارد. این روانشناس به شناسایی محرکهای حمله پانتیک میپردازد و به فرد کمک میکند تا بتواند رفتارها و فکرهای منفی خود را تغییر بدهد.
همانطور که شروع به تغییر باورهای خود میکنید حملات شما کاهش پیدا میکند و بهمرورزمان و با اتمام جلسات متوقف میشود.
مواجه درمانی
این امر شما را در برابر عوامل و رویدادهایی که باعث ایجاد حمله پانتیک در شما میشوند به صورت واقعی و تخیل قرار میدهند.
این امر به شما کمک میکند که به جای احساس اضطراب و وحشت با موقعیت راحتتر کنار بیایید.
همچنین شما تکنیکهای تمدد اعصاب مانند تمرینهای تنفسی را در طی جلسات مختلف یاد خواهید گرفت تا بتوانید اضطرابهای خود را مدیریت کنید.
انواع داروها
داروهای ضد افسردگی
بعضی از داروها ضد افسردگی میتوانند حملههای پانتیک را کمتر یا شدیدتر کنند.
روان پزشک شما ممکن است داروی ضد افسردگی زیر را به شما تجویز کند:
- مهار کننده بازجذب(SSRIs) مانند فلوکستین،پاروکستین
- مهار کننده باز جذب سروتونین نوراپینفرین (SNRIs) مانند دولوکستین، ونلافاکسین هستند.
داروهای ضد اضطراب
مشاورههای درمانی معمولاً بنزودیازپینها را برای درمان و پیشگیری از حملههای پانتیک تجویز میکنند آنها به استرس و اضطرابها کمک میکنند اما متأسفانه اعتیاد آورند.
بنابراین بسیار مهم است که آنها را با احتیاط مصرف کنید. این داروها شامل موارد زیر است:
- آلپرازولام
- لورازپام
چگونه از حملات پانتیک جلوگیری کنیم؟
مشاورههای درمانی به شما این کمک را میکنند که محرکهایی که باعث حملههای پانتیک میشوند را شناسایی کنید.
در طی جلسات درمانی تکنیکهایی را برای کنترل استرس و جلوگیری از رویدادهای محرک و ناگوار یاد میگیرید.
شما میتوانید اقداماتی را برای کاهش خطرات حمله پانتیک انجام دهید:
- از استفاده از کافئین، سیگار و الکل جلوگیری کنید.
- به طور منظم ورزش کنید این کار به مدیریت استرس، کاهش تنشهای عضلانی و بهبود خلق و خو کمک میکند.
- استرس و اضطراب را با تنفس عمیق و روشهای سالم مدیریت کنید.
قبل از مصرف داروهای گیاهی یا داروهای بدون نسخه با مشاوره درمانی صحبت کنید؛ زیرا بعضی از داروها اضطراب شما را افزایش میدهند.
حملههای پانتیک میتوانند بسیار آزاردهنده باشند اگرچه از نظر فیزیکی برای بدن ما مضر نیستند اما بر سلامت روان شما آثار مخرب زیادی میگذارند.
از اینکه به مشاوره درمانی خود بگویید که دچار حملات پانتیک میشوید به هیچ عنوان خجالت نکشید.
مشاورههای درمانی با توجه به علائم و شدت اختلال هراس به شما کمک میکنند که ترسها و اضطرابهای خود را بشناسید و با آنها مقابله کنید.
همچنین آنها میتوانند گفتار درمانی و انواع داروها را برای حملههای پانتیک به شما توصیه کنند.
با درمان مناسب اکثر افرادی که حملههای پانتیک را تجربه میکنند، علائم آنها بهبود پیدا میکند.
بدون درمان، افراد مبتلا به اختلال هراس ممکن است بیشتر در معرض خطر افکار خودکشی قرار بگیرند.
همچنین ممکن است کیفیت زندگی شما را در فعالیتهای اجتماعی کاهش دهند.