در این مطلب از مجله تخصصی برین مگ قصد داریم درباره علت، درمان و تشخیص اختلال لالی انتخابی با شما صحبت کنیم.
بسیار از کودکان ذاتاً خجالتی هستند. آنها ممکن است در بیشتر مواقع پاهای والدین خود را در آغوش بگیرند و هنگام معرفی آنها به شخص جدید صورت خود را پنهان کنند یا به سرعت فرار کنند تا بتواند به طوری کلی از تعاملات اجتماعی اجتناب کنند.
این امر غیر طبیعی نیست؛ اما بعضی از کودکان در همه موقعیتهای اجتماعی توانایی صحبت را از دست میدهند
بسیاری از کودکان ذاتاً خجالتی هستند. آنها ممکن است پاهای والدین خود را در آغوش بگیرند و هنگام معرفی به شخص جدیدی صورت خود را دفن کنند یا با سرعتی بی سابقه فرار کنند تا به طور کلی از تعامل اجتناب کنند. این غیر معمول نیستند.
اما بعضی از کودکان در موقعیتهای اجتماعی قادر به صحبت کردن نیستند.
اما اگر فرزند شما قادر به صحبت با افراد دیگر نیست یا در محیطهای خاصی نمیتواند صحبت کند به خصوص در مکانهایی مانند مدرسه، به اختلال لالی انتخابی دچار میشود.
این موضوع میتواند نگران کننده باشد و احساسات شما را درگیر کند با این حال میتوانید رفتارهای فرزند خود را از طریق درمان بهبود ببخشید.
اختلال لالی انتخابی چیست؟
در کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روان ویرایش پنجم (DSM-5)، لالی انتخابی را به عنوان اختلال اضطرابی میشناسند.
این لالی انتخابی با شکستهای مداوم در صحبت کردن و موقعیتهای اجتماعی همراه است این افراد در محیطهای آشنا قادر به صحبت هستند؛ اما عدم توانایی صحبت، پیامدهای قابل توجهی را بر موفقیتهای تحصیلی و شغلی دارد و به شیوهای بر ارتباطات عادی و اجتماعی اثرات مخرب میگذارد.
کودکان مبتلا به لالی انتخابی رفتارهای عجیب و متفاوتی را از خود نشان میدهند که گاهی اوقات تشخیص برای شما دشوار میکند.
برای مثال تعداد زیادی از کودکان در مکانهای خاصی قادر به صحبت با دیگران هستند و برعکس ممکن است سایر کودکان گوشه گیر باشند و حتی توانایی ارتباط با دیگران و پاسخهای غیر کلامی را نداشته باشند.
اختلال لالی انتخابی میتواند ناتوان کننده باشد و رشد اجتماعی کودک را دچار اختلال کند و مانع از سایر ارتباطات با دیگران میشود.
لالی انتخابی در کودکان شایعتر از بزرگسالان است و طبق مطالعات تقریباً از ۱۴۰ کودک حدود ۱ نفر از آنها دارای لالی انتخابی است.
علائم این اختلال اضطرابی در سنین ۲-۴ سالگی ظاهر میشود و در ۹۰ درصد از مواقع کودکان مبتلا به لالی انتخابی دارای فوبیای اجتماعی یا اضطراب اجتماعی هستند.
نشانهها و علائم لالی انتخابی چیست؟
ممکن است اولین بار نشانههای لالی انتخابی را در سنین ۳-۶ سال زمانی که فرزند شما به مهد کودک و مدرسه میرود مشاهده کنید.
علائم رفتاری شامل موارد زیر است:
- نمیتوانید با افراد خارج از خانواده خود از جمله پدربزرگ و مادربزرگ، معلمان و همکلاسیهای خود صحبت کنید.
- وقتی تصور میکنند دیگران به آنها نگاه میکنند یا با آنها صحبت میکنند به چشمهای فرد مقابل خیره نمیشوند و مکانهای دور نگاه میکنند.
- کلماتی خود را با صدای رسا باز گو نمیکنند.
- شرکت در بازی با کودکان دیگر برای آنها سخت است
- نمیتوانند با دیگران ارتباط برقرار کنند در نتیجه قادر به دوست یابی نیستند.
- از کارهایی که در کانون توجه هستند خودداری میکنند؛ مثلاً عکس گرفتن از آنها یا ورزش کردن در مقابل مردم
- حواس پرت به نظر میرسند و در فکر کردن، توجه یا تمرکز دچار مشکل میباشند.
- کمک خواستن از دیگران برایشان دشوار است؛ مثلاً به کسی بگویند که یک نفر صدمه دیده است یا درخواست رفتن به توالت
- دچار حواس پرتی هستند و توجه و تمرکز کافی را ندارند.
علائم فیزیکی
اگر کودک شما به لالی انتخابی مبتلا شوند ممکن است ممکن است زمانی که افراد دیگر با او صحبت میکنند متوجه بعضی از علائم فیزیکی شوند که شامل موارد زیر است:
- دست و پای یخ زده
- بی قراری
- با ترس نگاه کردن به دیگران
- لرزش اندامهای بدن و سرخی
- ضربات قلب تند یا معده درد
- تعریق کف دستها
اگر فرزند شما بزرگ باشد میتواند درباره احساسات خود با شما صحبت کند مثلاً بگوید چه زمانی یا چرا احساس ترس و اضطراب میکند.
بهعنوانمثال کودک شما هنگامی که نمیداند چه بگوید یا نگران اشتباه است احساس ترس و اضطراب کند.
آنها ممکن است فکر کنند صدایشان خنده دار به نظر میرسد یا مانند سایر اطرافیان و دوستان نباشد.
اگر کودک شمت بیشتر از ۳ ماه بیرون از خانه صحبت نکند و نتواند با دیگران ارتباط برقرار کند به کمک حرفهای نیازمند است.
همچنین اگر لالی انتخابی فرزندتان بر یادگیری او در مدرسه یا مهدکودک و دوست یابی اثر گذر است آن را نزد یک روان پزشک ببرید.
چرا کودکان و نوجوانان به لالی انتخابی دچار میشوند؟
مانند سایر سلامت و روان علت دقیقی برای لالی انتخابی کشف نکردند؛ اما کارشناسان بر این باورند که کودکان مبتلا به این بیماری به صورت ذاتی مضطرب هستند و از اختلال اضطراب اجتماعی رنج میبرند.
عوامل خطر لالی انتخابی شامل سابقه خانوادگی، کمرویی شدید یا مشکلات زبانی و والدین بیش از حد محافظ و کنترل شده دارند.
لالی انتخابی جزئی از اوتیسم است؟
لالی انتخابی و اختلال اوتیسم یکسان نیستند. علاوه بر این لاله انتخابی از ویژگیهای اوتیسم نیست با این حال ممکن است کودکان مبتلا به بیماری اوتیسم بعضی از علائم مشابه لاله انتخابی را نیز داشته باشند.
نظریه روان پویایی نشان میدهد که بچهها از عمد از صحبت خودداری میکنند بهعنوانمثال راهی برای تنبیه والدین به دلیل عصبانیت یا حفظ راز خانوادگی اتفاق میافتد.
اثرات مخرب اختلال لاله انتخابی چیست؟
لالی انتخابی میگوید که بر تواناییهای فرد در دوران کودکی و دوستیابی در مدرسه تأثیر میگذارد و یادگیری مهارتها را برای کودکان دشوار میکند.
این امر میتواند منجر به انزوای اجتماعی و رشد کند مهارتهای اجتماعی شود و باعث کاهش اعتماد به نفس میشود.
زیرا کودک همیشه این احساس را دارد که نمیتواند از عهده مسائل بر بیاید همچنین ممکن است که علائم شما بر تعامل شما با افراد، سرپرستان، و مشتریان در افراد بزرگسال نیز اثر گذار باشد و فعالیتهای شغلی را دچار اختلال کند.
همچنین بعضی از موقعیتهای روز مره را چالش بر انگیز میدانند که شامل موارد زیر است:
- قرار ملاقات با پزشک، دندان پزشک
- ثبت سفارش غذا در رستوران
- انجام فعالیتهای گروهی در مدرسه و ورزشها
آیا اختلال لالی انتخابی از بین میرود؟
لالی انتخابی گاهی اوقات به صورت خود به خودی از بین میرود؛ ولی در بعضی از افراد نیازمند درمانهای تخصصی میباشد؛ اما یک بیماری مادامالعمر نیست.
هرچه کودک شما زودتر درمان را شروع کند میتواند لالی انتخابی راحتتر درمان کند و با روابط سالم خود با دیگران ادامه بدهد.
درمان اختلال لالی انتخابی چیست؟
در حالی که لالی انتخابی ممکن است به خودی خود درمان شود؛ اما پزشکان همیشه توصیه میکنند که بعد از تشخیص به دنبال درمان باشید.
درمان این بیماری با بزرگتر شدن کودک دشوارتر میشود و هرچه سریعتر به آن رسیدگی شود بهتر است.
درمان بر کاهش اضطراب، آموزش مهارتها به صحبت با افراد جدید تمرکز دارد.
تعدادی از این درمانها شامل موارد زیر است:
گفتار درمانی (SLP)
تعداد زیادی از کودکان مبتلا به لالی انتخابی دارای اختلالات شدید گفتاری هستند.
(SLP) میتوانند در محیطهای مختلف و با طیف گستردهای از افراد را در محیطهای مختلف بررسی کند تا هرگونه اختلال زبانی یا گفتار را رد کنند.
سپس گفتار درمانی میتواند از طریق تمرینها، توسط مربی به تدریج اعتماد به نفس افراد را هنگام صحبت کردن افزایش میدهد همچنین آنها روی موقعیتهای مکانی کار میکنند که کودک نیاز به تمرکز دارد برای مثال کمک به بهبود ارتباط میان هم کلاسیها و معلمان یا سایر افراد خانواده مانند مادربزرگ و پدر بزرگ میکنند.
روان شناختی رفتاری (CBT)
از درمان CBT برای تغییر الگوهای فکری و باورها در مورد خود افراد و دنیای خارج تمرکز میکنند مه در موقعیتهای خاص میتواند این امر به اضطراب کمک کند.
مطالعاتی کودکهای ۳-۵ سال را در طی مدت زمان ۶ ماه تحت تأثیر روان شناختی رفتاری قرار دارند که در پیگیریهای ۵ساله حدود ۱۷ درصد بهبود علائم را گزارش کردند و ۷۰ درصد دیگر هیچ گونه علائم لالی انتخابی را نداشتند.
رفتار درمانی
این روش شما را در معرض موقعیتهای چالش بر انگیز و جدید قرار میدهد تا بتوانید با گذشت زمان در موقعیتهای مکانی جدید راحتتر با دیگران ارتباط برقرار کنید.
بهعنوانمثال، فرزند شما ممکن است با شما صحبت را شروع کند و سپس یک نفر سوم نا آشنا به شما ملحق میشود و با هر دوی شما مکالمه میکند بعد از مدتی شما مکالمه را ترک میکنید.
بهتر است ویدئویی از مکالمات فرزندتان در موقعیتهای راحت ضبط کنید و بعد از آن به تماشای ویدئو باهم بپردازید.
هنگامی که فرزند شما مکالماتی مبنی بر توانایی صحبت با دیگر افراد ناآشنا ببیند اعتماد به نفس بیشتری را پیدا میکند.
خانواده درمانی
گاهی اوقات به نظر میرسد که مشارکت خانواده مانند والدین، خواهر و برادر در درمان نقش مؤثری را دارد.
یکی از اعضای خانواده میتواند علتهای اصلی اختلال لالی انتخابی فرزند شما را مشخص کند و راههایی را پیشنهاد کنند که اعضای خانواده بر غلبه بر کودک میتواند مؤثر باشد.
اگر درباره روش مناسب با خود یا فرزندان مطمئن نیستید میتوانید از یک آسیب شناس گفتار زبان یا یک روان شناس کمک بخواهید.
لالی انتخابی یک اختلال اضطرابی است که عدم توانایی در صحبت کردن را در موقعیتهای خاصی مشخص میشود.
معمولاً کودکان خردسال را تحت تأثیر قرار میدهد؛ اما این موضوع میتواند در صورت درمان نشدن تا دوران بزرگسالی نیز ادامه یابد.
روشهای درمانی معمولاً به علت و علائم لایه گزینی ارتباط دارد. برای مثال اگر فکرهای مضطرب نقش مهی در این اختلال داشته باشد روان شناختی رفتاری میتواند به درمان لالی انتخابی کمک کند.
اگر فرزند شما دچار مشکلات گفتاری باشد آسیب شناسان گفتار درمانی میتواند به آن کمک کن در موقعیتهای مکانی خاص با اعتماد به نفس بیشتری صحبت کنند.
شما میتوانید با ارائه صبر و تشویق فرزندانتان را در خانه حمایت کنید و به آرامی آن را در موقعیتهای اجتماعی جدیدی قرار بدهید.