اختلال شخصیت مرزی چیست؟ در این ابتدا یک مثال از اختلال شخصیت مرزی چیست برای شما میزنیم که این اختلال را بهتر درک کنید.
برای مثال اگر دوستی به شما اطلاع دهد که به دلیل شرایط اضطراری کاری نمیتواند در جشن تولد شما شرکت کند، چگونه پاسخ میدهید؟ طبیعی است که احساس ناراحتی کنید، اما شما با آرامش با آن برخورد میکنید و از آن عبور میکنید؛ زیرا آن چاره دیگری نداشت.
با این حال، اگر شما جز افرادی هستید که با اختلال شخصیت مرزی زندگی میکنند، این اقدام بهترین دوست شما می تواند؛ مانند یک حمله شخصی قابل توجه یا طرد شدن آشکار باشد. در یک لحظه، خوشحالی شما برای مهمانی می تواند به ویرانی تبدیل شود و احساس کنید بهترین دوست شما دیگر ارزش دوستی با شما را نداشته باشد.
اختلال شخصیت مرزی (BPD) یک بیماری روانی است که به طور گسترده درک نشده است و عمدتاً زنان را تحت تأثیر قرار میدهد و می تواند در اوایل سالهای نوجوانی ظاهر شود.
این بر نحوه درک شما از خود و دیگران تأثیر میگذارد که اغلب منجر به الگوی ثابتی از خلق و خوی ناپایدار، فوران شدید خشم، رفتارهای تکانشی و یک تصویر ناسازگار از خود می شود. علاوه بر این، آنها اغلب ترس شدیدی از رها شدن توسط کسانی که دوستشان دارند را تجربه میکنند.
در این مطلب از مجله تخصصی مغز و اعصاب برین مگ، به بررسی عوامل مختلف شخصیت مرزی، علل، تشخیص و گزینههای درمانی میپردازیم. هدف ما از این مطلب افزایش آگاهی و درک BPD است. ما معتقدیم که با آموزش و همدلی، میتوانیم به افراد مبتلا به BPD کمک کنیم تا زندگی سالم و پرباری داشته باشیم.
اختلال شخصیت مرزی چیست؟
اختلال شخصیت مرزی یک وضعیت سلامت روان است که به طور قابل توجهی بر ادراک و روابط افراد از خود تأثیر میگذارد و آن را به چالش کشیدن زندگی روزمره و آسیب به خود و دیگران تبدیل میکند.
این اختلال با روابط ناپایدار و شدید، رفتارهای تکانشی و تصویر مخدوش از خود مشخص می شود. تکانشگری شامل تجربه احساسات شدید و عمل بدون در نظر گرفتن عواقب آن است.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی اغلب ترس عمیقی از رها شدن یا تنهایی را تجربه میکنند. با این که آنها تمایل به روابط عاشقانه و پایدار دارند، این ترس از تنهایی و رها شدن اغلب منجر به نوسانات خلقی و عصبانیت می شود. همچنین میتواند به اعمال تکانشی و رفتارهای آسیبرسان به خود کمک کند که ممکن است از دیگران فاصله بگیرد.
اختلال شخصیت مرزی معمولاً در اوایل بزرگسالی ظاهر می شود و در طول زندگی یک بیماری جدی تبدیل میشود. در حالی که نوسانات خلقی، عصبانیت و تکانشگری ممکن است با افزایش سن بهبود یابد، اما مسائل اصلی مربوط به ترس از رها شدن و همراه با چالشهایی در حفظ روابط باقی میمانند.
توجه به این نکته ضروری است که افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی می توانند با درمان مناسب بهبود قابل توجهی را تجربه کنند همچنین از طریق درمان و حمایت، آنها می توانند راهبردهایی را بیاموزند تا زندگی رضایت بخش تر و پایدارتری داشته باشند.
۹ مورد از ویژگی ها یا علائم اختلال شخصیت مرزی چیست؟
اگر این علائم از اختلال شخصیت مرزی با کسی که با او آشنا هستید (یا حتی خودتان) را داشته باشید، خیلی مهم است که زود نتیجه نگیرید. راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا منتشر شده است، معیارهای خاصی را برای تشخیص BPD بیان میکند که نیازمند وجود پنج یا بیشتر از ویژگیهای زیر است.
۱. تلاش های دیوانه وار برای اجتناب از رها شدن (واقعی یا خیالی).
یکی از ویژگیهای برجسته اختلال شخصیت مرزی (BPD) است. به گفته جان ویتکوس، دکترا، روانشناس بالینی در کلینیک کلیولند، چالش اصلی BPD در تنظیم احساسات و رفتارها نهفته است، به ویژه هنگامی که ترس از دست دادن یک رابطه وجود دارد.
این تلاشها برای جلوگیری از رها شدن میتواند به روشهای مختلفی ظاهر شود، مانند وارد شدن سریع به روابط صمیمی یا قطع ناگهانی تماس با افرادی که ممکن است یا قطع ارتباط با کسی باشد که انتظار رها شدن را دارد. این الگو توضیح دهد که چرا یک شریک عاشقانه قبلی به طور غیرمنتظرهای رابطه را پس از چندین ماه دوستی به ظاهر خوشحال پایان داد.
دکتر جان ویتکوس، روانشناس بالینی در کلینیک کلیولند، توضیح میدهد: چالش اصلی مرتبط با اختلال شخصیت مرزی (BPD) در دشواری تنظیم احساسات و اعمال، به ویژه در زمینه ترس از دست دادن رابطه است.
تلاش برای جلوگیری از رها شدن ممکن است به صورت ایجاد سریع روابط نزدیک یا قطع ناگهانی ارتباط با افرادی که انتظار رها شدن را دارند آشکار شود. این الگو توضیح دهد که چرا یک شریک عاشقانه قبلی به طور غیرمنتظرهای رابطه را پس از چندین ماه دوستی به ظاهر خوشحال پایان میرساند.
۲. روابط ناسازگار و شدید
برای مثال، جشن تولد را در نظر بگیرید. در اختلال شخصیت مرزی (BPD)، چرخهای از روابط پرآشوب شامل خانواده، دوستان و شرکا وجود دارد که با تغییر از صمیمیت و محبت شدید به خصومت و خشم (نوسان بین ایدهآلسازی و کاهش ارزش) مشخص میشود. افراد مبتلا به BPD ممکن است با اعتماد به دیگران مشکل داشته باشند، ویژگی ای که نشان دهنده یک رابطه سالم نیست.
۳. تصویر مخدوش از خود
تصویر مخدوش از خود یک ویژگی رایج در میان افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی (BPD) است. افراد مبتلا به BPD اغلب به دلیل کاهش ارزش خود به دیگران اتکای عاطفی بیش از حد نشان میدهند.
این نوسان در ادراک از خود میتواند منجر به دورههایی از تأیید خود در کنار نفرت از خود شود و به طور جدی باعث تغییرات مکرر در انتخاب شغل، حلقههای اجتماعی و حتی هویت جنسیتی شود. این ناهماهنگی می تواند باعث ایجاد حس یکنواختی یا بی قراری در زندگی آنها شود.
۴. رفتار تکانشگری
رفتار تکانشی یکی از ویژگیهای مهم اختلال شخصیت مرزی (BPD) است. افراد مبتلا به BPD اغلب مهارهای کمی از خود نشان میدهند که باعث می شود آنها درگیر اقدامات تکانشی شوند که می تواند برای سلامت جسمی و عاطفی آنها مضر باشد.
این رفتارهای تکانشی ممکن است شامل مصرف یک پیتزا کامل، درگیر شدن در اعمال جنسی ناایمن با چندین شریک، رانندگی بی احتیاطی، سوء مصرف مواد، یا زیاده روی در خرید بیش از حد توان مالی آنها باشد. مطالعات گسترده نشان دهنده شیوع بالای اختلالات خوردن یا مسائل مربوط به سوء مصرف مواد در بین افراد مبتلا به BPD است.
۵. احساس پوچی مزمن
تجربه یک احساس پوچی مزمن یکی از جنبههای مهم اختلال شخصیت مرزی (BPD) است. افراد مبتلا به BPD شدید اغلب خود را با افراد مبتلا به افسردگی شدید یا اسکیزوفرنی ارزیابی میکنند و دچار اضطراب میشوند.
آنها اغلب احساس یک پوچی عمیق را توصیف میکنند، گویی یک خلاء در درون آنها وجود دارد. این احساس پوچی میتواند باعث شود برخی افراد تلاش کنند تا این خلأ را با موادی مانند مواد مخدر، درگیر شدن در فعالیتهای جنسی بیش از حد یا روی آوردن به غذا پر کنند.
مهم است که بدانیم این رفتارها ممکن است به عنوان مکانیسمهای مقابلهای برای مقابله با خلأ عاطفی تجربه شده توسط افراد مبتلا به BPD عمل کنند.
۶. رفتارهای مکرر خودکشی یا خودزنی
درگیر شدن مکرر در رفتارهای خود آزاری، از جمله آسیب رساندن به خود مانند بریدن یا سوزاندن، یک اتفاق رایج در میان افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی (BPD) است. علاوه بر این، بسیاری از افراد درگیر رفتارهای خودکشی میشوند یا تهدیدهای مربوط به خودکشی را انجام میدهند.
قابل توجه است که بخش قابل توجهی، تقریباً ۷۰ درصد، از افراد مبتلا به BPD در واقع تلاش میکنند تا به زندگی خود پایان دهند. ارائه حمایت و مداخله مناسب برای رفع نیازهای سلامت روان ضروری است.
۷. جابهجایی سریع بین حالات عاطفی مختلف
رویدادهای به ظاهر جزئی می توانند باعث واکنشهای هیجانی شدید در افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی (BPD) شوند. همانطور که ویتکوس (روانشناس آمریکایی) نقل میکند، “یک زوج در دفترم داشتم که درباره رنگهای موردعلاقهشان بحث میکردند، و وقتی همسرش [که BPD داشت] شنید که همسرش رنگ مورد علاقهاش متفاوت از او است، اشک ریخت و گریه کرد، “فکر کردم تو عاشق من هستی! این تغییرات خلق و خوی چشمگیر معمولاً از چند دقیقه تا چند ساعت طول میکشد.
۸. عصبانیت شدید نامناسب
افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی (BPD) می توانند رفتارهایی از خود نشان دهند که عمیقاً آزاردهنده، کینه توزانه و مستعد سرزنش هستند. ویتکوس یک حادثه ناراحت کننده را به یاد میآورد که در آن یک مادر مبتلا به BPD به پسرش گفت: “تو باید سقط میشدی! ” با این حال، توجه به این نکته مهم است که پس از فروکش کردن خشم، افراد مبتلا به BPD اغلب سخنان یا اعمال آزاردهنده خود را به یاد نمیآورند.
درک این نکته ضروری است که این خشم صرفاً متوجه دیگران نیست. افراد مبتلا به BPD همچنین می توانند خشم شدیدی نسبت به خود داشته باشند.
۹. احساس پارانوئید یا عدم ارتباط با واقعیت
افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی (BPD) ممکن است به دلیل عدم اعتماد ذاتی به دیگران، به ویژه در دورههای استرس زا، احساس شدید پارانویا را تجربه کنند. همچنین میتواند باعث ایجاد حالتهای تجزیهکننده یا لحظاتی شود که احساس میکنید مهآلود هستید، در خارج از بدن خود قرار دارید و با واقعیت ارتباط ندارید.
علت اختلال شخصیت مرزی چیست؟
علت دقیق اختلال شخصیت مرزی (BPD) و همه اختلالات شخصیت هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما احتمالاً ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و عصبی است که در آن نقش دارند.
ژنتیک و سابقه خانوادگی: افرادی که یکی از اعضای نزدیک خانواده مانند والدین یا خواهر و برادری دارند که BPD دارند ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به اختلال شخصیت مرزی باشند. این افزایش خطر را می توان تا حدی به ژنتیک نسبت داد. علاوه بر این، بزرگ شدن در یک محیط خانوادگی با عضوی که طغیان، غفلت و آزار کلامی از خود نشان میدهد نیز ممکن است به ایجاد این اختلال کمک کند.
عوامل محیطی و اجتماعی: ارتباط معنی داری بین تروما، سوء استفاده و ترک با BPD وجود دارد، به ویژه زمانی که این تجربیات در دوران کودکی رخ میدهد. زنان از نظر روحی دچار آسیب بیشتری میشوند و این دلیل باعث میشود که زنان بیشتر به این اختلال مبتلا شوند.
عوامل عصبی: برخی تحقیقات نشان میدهد که تحت شرایط احساسی، افراد مبتلا به BPD فعالیت کمتری در مناطقی از مغز که با کنترل رفتار مرتبط است و فعالیت شدید در مناطقی از مغز مرتبط با خشم و ترس دارند. با این حال، مشخص نیست که آیا این عوامل خطر BPD هستند یا توسط خود این اختلال ایجاد میشوند.
چگونه اختلال شخصیت مرزی تشخیص داده می شود؟
تشخیص اختلال شخصیت مرزی (BPD) معمولاً بر اساس وجود مجموعه خاصی از علائم تعیین می شود. با این حال، خود تشخیصی به شدت ممنوع است. تشخیص دقیق تنها از طریق ارزیابی بالینی کامل که توسط یک متخصص سلامت روان، مانند روانشناس یا روانپزشک انجام می شود، قابل دستیابی است.
توصیه می شود برای جلوگیری از تشخیص اشتباه به دنبال یک درمانگر باشید که در درمان BPD تخصص دارد.
اختلال شخصیت مرزی اغلب به اشتباه به عنوان اختلال دوقطبی شناخته می شود، زیرا متخصصان ممکن است نوسانات خلقی را مشاهده کنند و به اشتباه آنها را با اختلال دوقطبی ارتباط دهند. همچنین ممکن است افرادی به اختلال BPD و اختلال دوقطبی به طور هم زمان مبتلا باشد.
درمان
در دهههای اخیر، پیشرفت قابل توجهی در توسعه روشهای درمانی موثر برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی (BPD) حاصل شده است. درمانگران در کارکرد موثر با بیماران BPD با چالشهایی مواجه بودند، اما این در طول زمان تغییر کرده است. نولاس توضیح میدهد که هیچ داروی خاصی برای درمان BPD وجود ندارد و در عوض، افراد مهارتها و استراتژیهایی را برای مدیریت احساسات، افکار و رفتارهای خود یاد میگیرند که میتوانند در زندگی روزمره خود از آنها استفاده کنند.
این مهارتها را می توان از طریق اشکال مختلف روان درمانی یا گفتار درمانی به دست آورد. یکی از رویکردهای بسیار مورد توجه و موفق رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) است که به طور خاص برای رسیدگی به BPD در دهه ۱۹۸۰ طراحی شد. DBT معمولاً شامل جلسات گروهی و انفرادی با یک درمانگر در طول یک سال است. در طی این جلسات، بیماران مهارتهای ارزشمندی مانند تنظیم هیجانی، تحمل پریشانی، تمرکز حواس، حضور در لحظه و ارتباط مؤثر و تعاملات بین فردی را یاد میگیرند.
بسیار مهم است که بدانیم افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی (BPD) اغلب مسائلی مانند افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، اضطراب یا اعتیاد به مواد را تجربه میکنند. پرداختن به این مشکلات اضافی در کنار BPD برای مدیریت موثر علائم آنها ضروری است. با این حال، زمانی که همه این اختلالات به طور مناسب درمان شوند، احتمال دستیابی به ثبات عاطفی و پیشرفت به سمت یک سبک زندگی سالمتر وجود دارد.
سخن پایانی
در پایان اگر بخواهیم اختلال شخصیت مرزی چیست؟ را به طور کلی تعریف کنیم این اختلال به شخصیتهای بی ثباتی و ناپایدار در روابط با دیگران مربوط می شود. افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی در مرز روان – پریشی قرار دارند و روابط میان فرد با دیگران بسیار بی ثبات، سطحی و زودگذر هستند. همچنین افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی دارای روابط متزلزل با خانواده، فامیل و دوستان خود هستند. این افراد ممکن است به سرعت به هر نوع جدایی یا تغییر در برنامه مورد انتظار واکنش شدید و احساس طرد در بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی منجر شود.