یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مربوط به پیری مغز که با افزایش سن افراد مختلف را درگیر می‌کند، بیماری آلزایمر است. آلزایمر در طول زمان باعث کاهش حافظه، تفکر، یادگیری و مهارت‌های سازماندهی می‌شود؛ اما در ادامه ببینیم آلزایمر چیست؟!
به همین دلیل تاثیر زیادی بر زندگی فرد مبتلا دارد و تمام جنبه‌های ارتباط فردی، خانوادگی و اجتماعی او را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
یکی از راه‌های مراقبتی برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری این است که به طور کامل بدانید آلزایمر چیست؟ نشانه‌ها و علائم آن کدام است و چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به آن هستند. بنابراین توصیه می‌شود برای آشنایی کامل با بیماری آلزایمر در ادامه مطلب با مجله تخصصی مغز و اعصاب برین مگ همراه باشید.
بیماری آلزایمر چیست؟
بیماری آلزایمر، یک بیماری مغزی است که باعث کاهش تدریجی حافظه، تفکر، یادگیری و مهارت‌های سازماندهی می‌شود و در نهایت بر توانایی فرد برای انجام فعالیت‌های شخصی و روزانه تاثیر می‌گذارد. در واقع بیماری آلزایمر (AD) شایع‌ترین علت زوال عقل و پیری مغز محسوب می‌شود.
محققان معتقدند روند این بیماری ممکن است ۱۰ سال یا بیشتر قبل از ظاهر شدن اولین علائم شروع شود. به همین دلیل بسیار مهم است که با انجام اقدامات مراقبتی، روند این بیماری را کند کرده و از وارد شدن به مراحل حاد آلزایمر پیشگیری کنید.
یکی از رایج‌ترین سوالاتی که ذهن اکثر افراد را درباره بیماری آلزایمر به خود مشغول کرده است، این است که این بیماری چقدر شایع است.
متاسفانه در پاسخ به این سوال باید گفت که بیماری آلزایمر یک مشکل بسیار شایع محسوب می‌شود. در حال حاضر حدود ۲۴ میلیون نفر در سراسر جهان به این بیماری مبتلا هستند.
به این معنی که از هر ۱۰ نفر بالای ۶۵ سال یک نفر و تقریبا یک سوم افراد بالای ۸۵ سال، درگیر این بیماری هستند.
تفاوت بین آلزایمر و زوال عقل
دمانس یا همان زوال عقلی، وضعیت عملکرد ذهنی فرد را توصیف می‌کند. برای بررسی تفاوت بین زوال عقل و آلزایمر باید به این نکته توجه داشته باشید که دمانس کاهش در عملکرد ذهنی در سطح بالاتری نسبت به آلزایمر است.
به این معنی که با ابتلا به آن در زندگی روزمره اختلال ایجاد می‌شود. یک فرد مبتلا به زوال عقل دارای دو یا چند مورد از این مشکلات خاص است، از جمله تغییر یا کاهش در:
- زبان
- حافظه
- رفتار و شخصیت
- درک فرم بصری و رابطه فضا
- استدلال و رسیدگی به وظایف پیچیده
دمانس از نظر شدت متغیر است. در مرحله خفیف، فرد مبتلا شاهد کاهش جزئی در عملکرد ذهنی خود بوده و در انجام کارهای روزانه به کمک نیاز خواهد داشت. اما مراحل شدیدتر به‌گونه‌ای است که فرد برای انجام کارهای شخصی، ساده و روزانه خود، به‌طور کامل به دیگران وابسته است.
زوال عقل زمانی ایجاد می‌شود که عفونت‌ها یا بیماری‌ها بر بخش‌هایی از مغز که با یادگیری، حافظه، تصمیم‌گیری یا زبان مرتبط است، تاثیر بگذارند.
این در حالی است که بیماری آلزایمر شایع‌ترین علت زوال عقل محسوب می‌شود. موارد ابتلا به زوال عقل بیشتر در افراد ۶۵ سال و بالاتر مشاهده می‌شود. برخی دیگر از رایج‌ترین علل زوال عقل شامل موارد زیر است:
- زوال عقل عروقی
- زوال عقل با بدن‌های لوی
- فراموشی پیشانی گیجگاهی
- زوال عقل ناشی از بیماری پارکینسون
بیماری آلزایمر چه کسانی را تحت تاثیر قرار می دهد؟
بیماری آلزایمر عمدتا افراد بالای ۶۵ سال را مبتلا می‌کند. به این معنی که اگر سن فرد بالای ۶۵ سال باشد، احتمال ابتلا به آلزایمر بیشتر می‌شود.
برخی از افراد قبل از ۶۵ سالگی(معمولا در ۴۰ یا ۵۰ سالگی) به بیماری آلزایمر مبتلا میشوند که به آن آلزایمر زودرس می‌گویند. نگران نباشید، زیرا این شرایط بسیار نادر است و کمتر از ۱۰٪ موارد AD، زودرس هستند.
مراحل بیماری آلزایمر چیست؟
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، مراحل پیری مغز و شدت آلزایمر، متفاوت است. به همین دلیل برای توصیف مراحل بیماری آلزایمر، از علائمی که در هر مرحله بروز پیدا می‌کند، استفاده می‌شود.
این در حالی است که هیچ دو نفری AD را به یک شکل تجربه نمی‌کنند. همچنین هر فرد مبتلا به بیماری آلزایمر، مراحل را با سرعت‌های متفاوتی طی می‌کند.
بنابراین ممکن است همه تغییراتی که در بررسی مراحل مختلف آلزایمر وجود دارد، در هر فرد رخ ندهد. با توجه به این موارد، گاهی اوقات ممکن است برای پزشک متخصص دشوار باشد که یک فرد مبتلا به AD را در یک مرحله خاص قرار دهد، زیرا ممکن است مراحل با هم تداخل داشته باشند.
در یک دسته‌بندی معتبر، مراحل بیماری آلزایمر را بر اساس زوال عقل تعریف می‌کنند:
- بیماری آلزایمر پیش بالینی
- اختلال شناختی خفیف (MCI) ناشی از آلزایمر
- زوال عقل خفیف ناشی از آلزایمر
- زوال عقل متوسط ناشی از آلزایمر
- زوال عقل شدید ناشی از آلزایمر
برخی از پزشکان وجود دارند که مراحل آلزایمر را به این شکل دسته‌بندی می‌کنند:
- آلزایمر خفیف
- آلزایمر در حد متوسط
- آلزایمر شدید
چه چیزی باعث بیماری آلزایمر می‌شود؟
تابه‌حال به این موضوع فکر کرده‌اید که علت بروز آلزایمر چیست؟ چه اتفاقی در مغز افراد رخ می‌دهد که به بیماری آلزایمر مبتلا میشوند؟
پاسخ به این سوالات از نظر پزشکی و علمی مشخص بوده و در واقع تجمع غیرطبیعی پروتئین در مغز علت اصلی بیماری آلزایمر است. تجمع این پروتئین‌ها (پروتئین آمیلوئید و پروتئین تاو) باعث مرگ سلول‌های مغز می‌شود.
همان‌طور که می‌دانید، مغز انسان دارای بیش از ۱۰۰ میلیارد سلول عصبی و سلول‌های دیگر است. این سلول‌های عصبی با هم کار می‌کنند تا تمام ارتباطات مورد نیاز برای انجام عملکردهایی مانند تفکر، یادگیری، به خاطر سپردن و برنامه‌ریزی را انجام دهند.
با شروع پیری مغز و درگیر شدن با بیماری آلزایمر، در سلول‌های مغز فرد مبتلا، پروتئین آمیلوئید تجمع کرده و توده‌های بزرگی که به آن پلاک می‌گویند، تشکیل می‌شود.
در این میان، پروتئین دیگری به نام تاو، الیاف درهم پیچیده‌ای را در قسمتی از مغز ایجاد می‌کند. این پلاک‌ها و گره‌ها در مسدود کردن ارتباط بین سلول‌های عصبی نقش داشته و آنها را در انجام وظایف و عملکردشان ضعیف و ناتوان می‌کنند. مرگ آهسته و مداوم سلول‌های عصبی منجر به علائم بیماری آلزایمر می‌شود.
آیا آلزایمر ارثی است؟
محققان نمی‌دانند چرا برخی افراد به بیماری آلزایمر مبتلا میشوند و برخی دیگر نه. اما در عین حال توانسته‌اند چندین عامل که در افزایش خطر ابتلا به آلزایمر نقش دارند، را شناسایی کنند، از جمله:
- عوامل ژنتیکی (ارثی)
- داشتن نوعی ژن آپولیپوپروتئین E
اگر یکی از بستگان درجه یک (والدین بیولوژیکی یا خواهر و برادر) مبتلا به آلزایمر دارید، خطر ابتلا به این بیماری در شما، بین ۱۰ تا ۳۰ درصد افزایش می‌یابد.
همچنین احتمال ابتلا به این بیماری در افرادی که دو یا چند خواهر و برادر مبتلا به آلزایمر دیررس دارند، سه برابر بیشتر از جمعیت عادی است. داشتن تریزومی ۲۱ (سندرم داون) نیز خطر ابتلا به این بیماری (آلزایمر زودرس) را افزایش می‌دهد.
سخن پایانی
آلزایمر چیست و چرا به آن مبتلا می‌شویم؟ این سوال و بسیاری سوالات مربوط به آن، ذهن اکثر افراد را درگیر خود کرده است.
این به دلیل شایع بودن بیماری آلزایمر در سراسر جهان است. پیری مغز و افزایش سن، خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد.
آشنایی کامل با بیماری آلزایمر می‌تواند به شما در پیشگیری از ابتلا به آن و همچنین کاهش علائم و روند توسعه بیماری در صورت ابتلا به آن، کمک می‌کند. به همین دلیل در این مطلب به معرفی کامل بیماری آلزایمر پرداختیم.
منبع:
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9164-alzheimers-disease
